ΜΕΤΑΞΥ ΥΠΕΡΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΧΑΘΗΚΕ ΚΑΘΕ ΕΚΤΙΜΗΣΗ

Σημειώνει 
ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος 

Στη Ελλάδα χάθηκε κάθε εκτίμηση. Και αυτό είναι πλέον ζήτημα πολιτισμικό, σαφώς πολιτικό και κοινωνικό, εκτός από σοβαρό οικονομικό. «Στην υπεραισιοδοξία μας για τις αναπτυξιακές προοπτικές της Ελλάδας και λιγότερο στον λάθος πολλαπλασιαστή οφείλεται η υποεκτίμηση των επιπτώσεων της λιτότητας στην ύφεση», επισημαίνει σε μελέτη του το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο… δίχως να καταλαβαίνουν ακόμη και οι συντάκτες της μελέτης πως και τα δύο είναι αρμονικά στοιχεία μιας κοινής, απατηλής νεολειτουργιστικής αφήγησης. 

 
Όπως ο νεολειτουργισμός υποτιμά την παράδοση του κράτους στην Ευρώπη και παράλληλα υπερεκτιμά την ικανότητα πρωτοβουλίας των Ευρωπαϊκών Θεσμών, αλλά και τον κρίσιμο ρόλο των διαπλκεκομένων συμφερόντων σε περιφερειακό επίπεδο, έτσι ακριβώς έπραξε με την στρατηγική «σοκ και δέος» το ΔΝΤ στην περίπτωση της ελληνικής κρίσης. Υπερεκτίμησε την αναπτυξιακή δυναμική, επειδή υποεκτίμησε το αρνητικό Spillover effect της συγκεκριμένης μεθόδου εσωτερικής υποτίμησης που επιλέχτηκε για την Ελλάδα, στο σύνολο της εθνικής της οικονομίας. Με την έννοια αυτή, η υποεκτίμηση των επιπτώσεων της λιτότητας στην ύφεση είναι το σημαίνον του σημερινού δράματος της χώρας μας και στη χώρα μας, ενώ η υπερεκτίμηση της αναπτυξιακής προοπτικής το σημαινόμενο που οδήγησε στο απατηλό και καταστροφικό για την κοινωνία και αγορά success story των κυβερνώντων.

 Το λάθος στον πολλαπλασιαστή εκφράζει ακριβώς την υπεραισιοδοξία για τις αναπτυξιακές προοπτικές της Ελλάδας, ενώ χαρακτηρίζει ένα νομιμοποιητικό «learning - by – numbers» ως προς την «θεωρία» (βλέπε στρατηγική επιλογή) «σοκ και δέος», που επιλέχθηκε από την αρχή, με τις επευφημίες μάλιστα και την παρανοϊκή ικανοποίηση της ελληνικής πλευράς. Ενός καθεστώτος, δηλαδή, φαιδρών πολιτικάντηδων, καιροσκόπων μεταπρατών και εργολάβων του δημοσίου, βασικών μετόχων σε κάθε κυβέρνηση της ύστερης μεταπολίτευσης. 

Κάπως έτσι, κυρίες και κύριοι, χάσαμε την ουσία καί του «κυρίου» καί της «κυρίας», καθώς μεταξύ υπερεκτίμησης και υποεκτίμησης χάθηκε κάθε εκτίμηση! 

 Διάβασα το «Assessing the Impact and Phasing of Multi-year Fiscal Adjustment: A General Framework» των Ran Bi, Haonan Qu and James Roaf, για λογαριασμό του ΔΝΤ, και έχασα κάθε εκτίμηση προς όλους αυτούς που με τόση ελαφρότητα λοιδορούσαν, επί τόσο μεγάλη περίοδο, όλους εμάς, που εκτιμούσαμε όλα τούτα που σήμερα προδηλώνονται μέσα από τις 30 σελίδες αυτού του οιονεί «απολογητικού υπομνήματος», «ταφόπλακα» σε ένα καθεστώς ικανό μόνον να υπερεκτιμά τα άχρηστα και να υποεκτιμά τα ανεκτίμητα. Το κείμενο αυτό αποτελεί μια νεολειτουργιστικού χαρακτήρα «απολογία», που δικαιώνει απολύτως την κονστρουκτιβιστική διαλεκτική στην στρουκτουραλιστική προσέγγιση της ελληνικής κρίσης που ακολουθήθηκε από εμένα, όπως δικαιώνει και όσους ακολούθησαν την σχολή του Historical Institutionalism στην οικονομική ή κοινωνικοπολιτική ανάλυση της κρίσης. Προφανώς, εμμέσως, δικαιώνει και τους μαρξιστές με την έννοια πως εμπλουτίζει την εμπειρία τους επί του σύγχρονου αδιέξοδου της νεοφιλελεύθερης οικονομικής θεωρίας, η οποία θα μπορούσε να διευρύνει την γενική θεωρία της κυκλικής κίνησης του κεφαλαίου και των κοινωνικών καταστροφών που συνεπάγεται αυτός ο μηχανισμός παραγωγής κέρδους. 

Και μια και «δικαιωθήκαμε» καί από την «εκτίμηση» του ΔΝΤ …ας αναπαυθούμε τώρα στις δάφνες μας!!! Τραγική, παιδαριώδης και απολίτιστη στάση από όσους αισθανθούν ικανοποίηση από την δικαίωση ή την «δικαίωσή» τους, μετά την ρητή και επίσημη απομυθοποίηση του success story ενός εξευτελισμένου καθεστώτος στην Ελλάδα που υπερεκτιμήθηκε από τους πάτρωνές του, οι οποίοι σήμερα το υποεκτιμούν! Το ίδιο στην πραγματικότητα συμβαίνει και με τους πελάτες του: από την υπερεκτίμηση περνούν στην υποεκτίμηση, μηδενίζοντας κάθε εκτίμηση προς την κοινωνία και την οικονομία της χώρας. Άλλο δράμα και αυτό… μεγάλο το σύμπλεγμα! 

 Για να κερδίσουμε την μάχη στο σύγχρονο πεδίο της κρίσης, που αφορά από κοινού κοινωνία και αγορά, θα πρέπει να ξαναανακαλύψουμε την εκτίμηση. Να ξανα-εφεύρουμε την εκτίμηση για τα ζωντανά και τους ζωντανούς και να πάψουμε να αναζητούμε διαρκώς παρηγοριά στα νεκρά και στους νεκρούς. Το κόλπο τα εξήγησα στο προηγούμενο σημείωμα: από την non-politicized crisis, την αστοχία της οποίας δομούν σήμερα ως νομιμοποιητική αφήγηση οι ίδιοι οι εμπνευστές της, και από την securitized crisis, στην οποίο βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι και ουσιαστικά παράλυτοι, να περάσουμε στην politicized crisis. Μόνον εκεί βρίσκεται η πιθανότητα αναδόμησης της εκτίμησης στη χώρα μας, στη βάση ασφαλώς της αυτοεκτίμησης. Η τελευταία, ωστόσο, δεν δομείται με «υπέρ» ή «κατά», αλλά αποκλειστικά στο πλαίσιο μιας άλλης πολιτικής συνειδητοποίησης: η επιχείρηση να αποπολιτικοποιηθεί η ελληνική κρίση οδήγησε στην υπερεκτίμηση για ανάπτυξη και υποεκτίμηση των επιπτώσεων της λιτότητας στην ύφεση. 

Η πολιτικοποίηση είναι ο εξισορροπητικός μηχανισμός μεταξύ κοινωνίας και εθνικής οικονομίας, σήμερα, στο πλαίσιο της παρούσας κρίσεως, ενώ θα μπορούσε να αντιμετωπίσει σχετικά αποτελεσματικά το Spillover effect. Πολιτικοποίηση, ωστόσο, θα μπορούσε να προσφέρει μόνον η αριστερά. Μπορεί όμως, και ξέρει πώς, ή θα χαθεί και αυτή μεταξύ μικροπολιτικού χαρακτήρα υπερεκτιμήσεων και υποεκτιμήσεων;