Οι άνθρωποι στήνουν θεσμούς και όχι οι θεσμοί ανθρώπους..
Αίσθηση προκάλεσε η επιστολή που έστειλαν έγκριτοι άνθρωποι των τεχνών στον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, ζητώντας του να απαντήσει στις φήμες περί απομακρύνσεως του Γιώργου Λούκου από το τιμόνι του Φεστιβάλ Αθηνών, τώρα που λήγει η θητεία του. Είναι γεγονός ότι ο διευθυντής του Φεστιβάλ κατόρθωσε, με τις καινοτομίες και την ισχυρή του προσωπικότητα, να προσδώσει κύρος στον θεσμό, ταυτίζοντάς τον σε τέτοιο βαθμό με το πρόσωπό του, ώστε πολλοί να μιλούν για το Φεστιβάλ του κ. Λούκου, μη μπορώντας να φανταστούν ότι θα τον διαδεχθεί κάποιος άλλος.
Ας κάνουμε, όμως, μια υπόθεση εργασίας: Έστω ότι ο δημοφιλής διευθυντής αποφασίζει ο ίδιος να ρίξει μαύρη πέτρα πίσω του, απηυδισμένος από τις καθυστερήσεις των επιχορηγήσεων που δυσχεραίνουν το έργο του. Τι θα συμβεί μετά; Η χώρα θα σταματήσει να έχει φεστιβάλ;
Προφανώς όχι. Ούτε αν ο κ. Παντερμαλής βγει στη σύνταξη, θα σταματήσει να λειτουργεί το Μουσείο της Ακρόπολης. Ούτε αν η κυρία Λαμπράκη - Πλάκα αποσυρθεί, θα σταματήσει να υπάρχει η Εθνική Πινακοθήκη. Ούτε αν ο κ. Χουβαρδάς πάψει να είναι διευθυντής, θα βάλει λουκέτο το Εθνικό Θέατρο. Το πρόβλημα είναι αλλού: ότι πολύ συχνά το πρόσωπο που επιλέγεται για να συνεχίσει ένα έργο αποτελεί ρουσφετολογική επιλογή της κομματικής εξουσίας. Ως τέτοιο είναι αναγκασμένο να διαπλέκεται με «κολλητούς», συμπαρασύροντας τον θεσμό στα τάρταρα της αναξιοπιστίας. Όλοι απευχόμαστε μια τέτοια εξέλιξη για έναν θεσμό όπως το Φεστιβάλ Αθηνών.
Όμως, όσο σημαντική κι αν είναι η προσφορά ενός ανθρώπου, οι θεσμοί είναι φτιαγμένοι για να συνεχίζουν, να αλλάζουν, να δοκιμάζονται στην πράξη. Οι άνθρωποι φτιάχνουν τους θεσμούς, δεν είναι θεσμοί οι ίδιοι. Η ταύτιση ενέχει κινδύνους σοβαρούς, με θύματα την έμπνευση και την αποστολή τους. Με λίγα λόγια, είναι ευτυχείς όσοι κατέθεσαν τέτοιο έργο που να μπορεί να συνεχιστεί και μετά απ’ αυτούς. Αυτό σημαίνει πως έβαλαν βάσεις γερές, που παρέμειναν όρθιες και μετά την αποχώρησή τους. Η απόφαση για την ανανέωση ή όχι της θητείας του κ. Λούκου είναι θέμα του υπουργού Πολιτισμού και του ίδιου προσωπικά. Ο κ. Λούκος, στα έξι χρόνια της θητείας του, έδειξε τι μπορεί να κάνει και τι όχι: Ένα σπουδαίο Φεστιβάλ στην οδό Πειραιώς και μια Επίδαυρο με σοβαρά προβλήματα ταυτότητας. Από τον κ. Λούκο ξέρουμε τι να περιμένουμε. Αυτό που μένει να δούμε είναι πόσο η πολιτεία θα στηρίξει τον θεσμό στις δύσκολες εποχές που ζούμε.
Ας κάνουμε, όμως, μια υπόθεση εργασίας: Έστω ότι ο δημοφιλής διευθυντής αποφασίζει ο ίδιος να ρίξει μαύρη πέτρα πίσω του, απηυδισμένος από τις καθυστερήσεις των επιχορηγήσεων που δυσχεραίνουν το έργο του. Τι θα συμβεί μετά; Η χώρα θα σταματήσει να έχει φεστιβάλ;
Προφανώς όχι. Ούτε αν ο κ. Παντερμαλής βγει στη σύνταξη, θα σταματήσει να λειτουργεί το Μουσείο της Ακρόπολης. Ούτε αν η κυρία Λαμπράκη - Πλάκα αποσυρθεί, θα σταματήσει να υπάρχει η Εθνική Πινακοθήκη. Ούτε αν ο κ. Χουβαρδάς πάψει να είναι διευθυντής, θα βάλει λουκέτο το Εθνικό Θέατρο. Το πρόβλημα είναι αλλού: ότι πολύ συχνά το πρόσωπο που επιλέγεται για να συνεχίσει ένα έργο αποτελεί ρουσφετολογική επιλογή της κομματικής εξουσίας. Ως τέτοιο είναι αναγκασμένο να διαπλέκεται με «κολλητούς», συμπαρασύροντας τον θεσμό στα τάρταρα της αναξιοπιστίας. Όλοι απευχόμαστε μια τέτοια εξέλιξη για έναν θεσμό όπως το Φεστιβάλ Αθηνών.
Όμως, όσο σημαντική κι αν είναι η προσφορά ενός ανθρώπου, οι θεσμοί είναι φτιαγμένοι για να συνεχίζουν, να αλλάζουν, να δοκιμάζονται στην πράξη. Οι άνθρωποι φτιάχνουν τους θεσμούς, δεν είναι θεσμοί οι ίδιοι. Η ταύτιση ενέχει κινδύνους σοβαρούς, με θύματα την έμπνευση και την αποστολή τους. Με λίγα λόγια, είναι ευτυχείς όσοι κατέθεσαν τέτοιο έργο που να μπορεί να συνεχιστεί και μετά απ’ αυτούς. Αυτό σημαίνει πως έβαλαν βάσεις γερές, που παρέμειναν όρθιες και μετά την αποχώρησή τους. Η απόφαση για την ανανέωση ή όχι της θητείας του κ. Λούκου είναι θέμα του υπουργού Πολιτισμού και του ίδιου προσωπικά. Ο κ. Λούκος, στα έξι χρόνια της θητείας του, έδειξε τι μπορεί να κάνει και τι όχι: Ένα σπουδαίο Φεστιβάλ στην οδό Πειραιώς και μια Επίδαυρο με σοβαρά προβλήματα ταυτότητας. Από τον κ. Λούκο ξέρουμε τι να περιμένουμε. Αυτό που μένει να δούμε είναι πόσο η πολιτεία θα στηρίξει τον θεσμό στις δύσκολες εποχές που ζούμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου