(ακόμη και με αριστερούς...)
Οπαδοί του Ενάχντα πανηγυρίζουν στην Τύνιδα.
Από την Κυριακή, η Τυνησία βιώνει μια νέα πολιτική πραγματικότητα: το ισλαμιστικό κόμμα Ενάχντα αναδείχθηκε ο αδιαμφισβήτητος νικητής από τις κάλπες,
στις οποίες προσήλθαν μαζικά οι Τυνήσιοι για την ανάδειξη Συντακτικής Συνέλευσης με σκοπό τη σύνταξη νέου Συντάγματος και τον σχηματισμό κυβέρνησης ενόψει της διεξαγωγής νέων εκλογών.
Στη δεύτερη θέση βρέθηκε -κι αυτό ήταν ίσως η μεγαλύτερη έκπληξη- το κόμμα ενός Τυνήσιου δισεκατομμυριούχου που ζει στο Λονδίνο, του Χέσμι Χάαμντι, με την ονομασία “Λαϊκό Αίτημα για τη Δικαιοσύνη και την Ανάπτυξη”.
δηλώνοντας ότι θα σεβαστούν τα θεμέλια ενός κράτους δικαίου
Οι ισλαμιστές δηλώνουν πάντως έτοιμοι να κλείσουν συμφωνία συνεργασίας με το αριστερό, εθνικιστικό “Κογκρέσο για τη Δημοκρατία” του Μόνσεφ Μαρζούκι και το αριστερό “Ετακατόλ” του Μουστάφα Μπεν Τζααφάρ, καθώς “οι απόψεις τους δεν είναι μακριά από τις δικές μας και αυτά τα δύο κόμματα έχουν πάρει πολλές ψήφους”, όπως τόνισε ο Αλί Λαραίντ, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του Ενάχντα.
Έτσι, στη βάση των αποτελεσμάτων, ο επικεφαλής του κόμματος, Ράσεντ Γκανούτσι, που ξεκαθάρισε ότι δεν ενδιαφέρεται για τη θέση του προέδρου της Δημοκρατίας, θεώρησε την Τετάρτη “φυσιολογικό” το κόμμα του να ηγηθεί της επόμενης κυβέρνησης, που πρέπει να “συσταθεί το συντομότερο δυνατό” από τον νέο πρόεδρο. Ήδη πάντως οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη. Ο Μαρζούκι για παράδειγμα στηρίζει την ανάγκη εθνικής ενότητας για το σχηματισμό ισχυρής ομάδας που να διαθέτει "τα μέσα να κυβερνήσει" και, αναφερόμενος στο ισλαμικό κόμμα, τόνισε: "Όχι, όχι, όχι, δεν είναι ο διάβολος και δεν κάνουμε συμφωνία με τον διάβολο. Δεν πρέπει να τους ταυτίζουμε με τους Ταλιμπάν της Τυνησίας, είναι μετριοπαθές κομμάτι του ισλαμισμού"...
Οι δύο άνδρες, ο Μαρζούκι και Γκανούσι, γνωρίζονται από την εποχή της εξορίας των δύο. Τη δεκαετία του 1990 ο Μαρζούκι, επικεφαλής τότε του Εθνικού Συμβουλίου για τις Ελευθερίες στην Τυνησία, πηγαίνει στο Λονδίνο για συζητήσεις με τον ισλαμιστή ηγέτη προκειμένου οι ισλαμιστές να πάρουν κι αυτοί μέρος στον κοινό αγώνα κατά του αυταρχικού καθεστώτος του Μπεν Άλι.
Ορισμένοι, υπέρμαχοι της κοσμικότητας, αρνούνται τη συμμετοχή αυτή, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι δεν μπορεί να αποκλειστούν οι ισλαμιστές. Το 2005 το Ενάχντα και ανεξάρτητες προσωπικότητες θα συσπειρωθούν στην "Οργάνωση της 18ης Οκτωβρίου για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες" και αποφασίζουν να αγωνιστούν για τη δημοκρατία στην Τυνησία, συμφωνώντας σε ορισμένες κοινές αρχές, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού των "κεκτημένων της Τυνησίας" σε ό,τι αφορά στα δικαιώματα των γυναικών.
Η πετυχημένη, πολυσυλλεκτική στρατηγική των ισλαμιστών
Τα αποτελέσματα των ιστορικών εκλογών της Κυριακής, αν εξαιρέσουμε την τεράστια έκπληξη που αποτέλεσε η επίδοση του κόμματος του Χάαμντι, δικαίωσαν απολύτως την πολυσυλλεκτική στρατηγική του Ενάχντα: με άλλα λόγια, ήλθε πρώτο με ποσοστό περίπου 40%, καταφέρνοντας να αποσπάσει ψήφους από όλα τα κοινωνικά στρώματα - τα λαϊκά, τα μεσαία, τις γυναίκες (με ή χωρίς μαντήλα), τους νέους, ακόμη και επιχειρηματίες - “εξαργυρώνοντας” έτσι τη συνεπή αντίστασή του κατά του καθεστώτος Μπεν Άλι. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι αρκετοί από τους νέους ψηφοφόρους του πριν από μόλις δέκα μήνες ούτε καν θα διανοούνταν ότι θα ψήφιζαν ποτέ το ισλαμιστικό κόμμα...
Η απόρριψη της καθεστωτικής Συνταγματικής Δημοκρατικής Συσπείρωσης, που σήμερα έχει πλέον διαλυθεί μετά από 23 χρόνια παντοδυναμίας, καθώς και η αδυναμία (όπως φάνηκε) των προοδευτικών, αριστερών δυνάμεων, που θεωρήθηκαν “ελίτ” σε σχέση με το αντιστασιακό παρελθόν του Ενάχντα, άνοιξαν μια εκλογική “λεωφόρο” στο τελευταίο, κυρίως μάλιστα στους νέους.
Το κόμμα κάθε άλλο παρά καινούργιο είναι στο νέο πολιτικό δημοκρατικό τοπίο της Τυνησίας: ιδρύθηκε στις αρχές του 1970 και θεωρείται, μεταξύ των ισλαμιστικών κινημάτων της βόρειας Αφρικής, ως εκείνο που δίνει ιδιαίτερη έμφαση στον θεωρητικό διάλογο και την πολιτική. Στη δεκαετία του 1980 ήταν θύμα σφοδρής καταστολής του καθεστώτος Μπέν Άλι, έχοντας μάλιστα ώς και 30 χιλιάδες μέλη του στις φυλακές... Πολλοί από τους επικεφαλής του είχαν καταδικαστεί σε θάνατο ενώ άλλοι πέρασαν πολλά χρόνια πίσω από τα κάγκελα των φυλακών, συχνά στην απομόνωση ή / και βασανιζόμενοι... Αρκετοί ήσαν κι εκείνοι που αναγκάστηκαν να αυτοεξορισθούν. Φυλακές και βασανιστήρια ήταν λοιπόν η κοινή μοίρα των μελών του Ενάχντα - ένα γεγονός που το ωφέλησε στις πρώτες δημοκρατικές εκλογές της χώρας, την περασμένη Κυριακή. “Διάλεξα το Ενάχντα γιατί υπέφεραν πολύ, και μετά διάβασα και το πρόγραμμά τους και το βρήκα καλά δομημένο και πρακτικό”, λέει στη “Μοντ”, ο Μοχάμεντ Σουίντ, 28χρονος οδηγός ταξί. “Τη δύναμη του Ενάχντα την κάνει το παρελθόν του, είναι αξιόπιστο γιατί αντιστάθηκε στον Μπεν Άλι επί είκοσι χρόνια, σε όλες τις γωνιές της Τυνησίας”. Βέβαια υπάρχουν κι εκείνοι, αρκετοί, που θεωρούν το Ενάχντα πάνω από όλα ως το “κόμμα της θρησκείας”, ως ένα είδος καταφυγίου μετά από τα χρόνια της διαφθοράς του περιβάλλοντος του Μπεν Άλι. Και δεν είναι και λίγοι κι εκείνοι που φοβούνται ότι “θα κυβερνήσει με τη θρησκεία” και δεν είναι λίγες οι φήμες ότι θα ψηφίσει νόμους κατά των γυναικών.
Ωστόσο, σε μια κοινωνία όπου το καθεστώς των γυναικών προστατεύεται από ειδικό κώδικα που έχει υιοθετηθεί εδώ και 55 χρόνια (από την εποχή του “πατέρα” της ανεξαρτησίας, Χαμπίμπ Μπουργκίμπα) και που απαγορεύει, π.χ., την πολυγαμία ή τις αμβλώσεις και τα νομικά διαζύγια (και που συνιστά μια μοναδική πρωτοτυπία για όλο τον αραβικό κόσμο), θα είναι πολύ δύσκολο να περάσουν τέτοιου είδους μέτρα. Οι γυναίκες στη χώρα εργάζονται, οδηγούν, τώρα, μετά από την πτώση του Μπεν Άλι ψηφίζουν ελεύθερα και, αν θέλουν, φορούν μαντήλα. Αυτά τα δεδομένα τα γνωρίζει άριστα η ηγεσία του Ενάχντα - άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι το κόμμα προβάλλει την επικεφαλής του συνδυασμού του στην Τύνιδα, την Σουάντ Αμπντελραχίμ, που δεν φοράει μαντήλα και ντύνεται με ταγιέρ και παντελόνια... Προκειμένου πάντως να διαλύσει κάθε φόβο η ηγεσία εξέδωσε τη Δευτέρα ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία το κόμμα “θα σεβαστεί τα δικαιώματα των γυναικών στη βάση του κώδικα και της νομιμότητας μεταξύ των Τυνήσιων ανεξαρτήτως της θρησκείας, του φύλου ή της κοινωνικής τους ένταξης”.
Πάντως και προεκλογικά ο γενικός γραμματέας του κόμματος, Χαμάντι Τζεμπάλι, είχε ξεκαθαρίσει ότι, στην περίπτωση που το Ενάχντα κερδίσει τις εκλογές, η χώρα “δεν θα γίνει ισλαμική, θα είναι μια δημοκρατική χώρα”. “Δηλαδή θα σεβαστούμε τα θεμέλια ενός κράτους δικαίου, όπου θα είναι σεβαστές όλες οι ελευθερίες, καθώς και η βούληση του λαού μας, μέσα από ελεύθερες και διαφανείς εκλογές”. “Θα υπάρξει ανεξαρτησία των τριών εξουσιών: εκτελεστικής, νομοθετικής και δικαστικής, ελευθερία απόψεων και θρησκείας. Αυτές οι ελευθερίες είναι απολύτως εγγυημένες”.
Οι ανησυχίες πάντως δεν είναι αβάσιμες, έστω κι αν δεν εστιάζουν στο Ενάχντα. Στις 10 Οκτωβρίου η προβολή της βραβευμένης ταινίας κινουμένων σχεδίων της Ιρανής Μαριάν Σατραπί, "Περσέπολις", που περιγράφει τη ζωή στο Ιράν επί Χομεϊνί μέσα από τη ματιά ενός μικρού κοριτσιού, από τον ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό Nessma, προκαλούσε τη μήνιν 200 περίπου σαλαφιστών, που επιτέθηκαν στις εγκαταστάσεις του σταθμού, με συνθήματα "Κάτω ο Nessma" και "Είμαστε εδώ για να υπερασπιστούμε το Ισλάμ". Την οργή τους είχε προκαλέσει μια σκηνή όπου εικονίζεται ο θεός (κάτι που απαγορεύεται στο Ισλάμ). Είκοσι τέσσερις ώρες αργότερα, ο πρόεδρος του σταθμού Νεμπίλ Καρούι ζητούσε συγγνώμη για το "βλάσφημο" κομμάτι της ταινίας...
Οπαδοί του Ενάχντα πανηγυρίζουν στην Τύνιδα.
Από την Κυριακή, η Τυνησία βιώνει μια νέα πολιτική πραγματικότητα: το ισλαμιστικό κόμμα Ενάχντα αναδείχθηκε ο αδιαμφισβήτητος νικητής από τις κάλπες,
στις οποίες προσήλθαν μαζικά οι Τυνήσιοι για την ανάδειξη Συντακτικής Συνέλευσης με σκοπό τη σύνταξη νέου Συντάγματος και τον σχηματισμό κυβέρνησης ενόψει της διεξαγωγής νέων εκλογών.
Στη δεύτερη θέση βρέθηκε -κι αυτό ήταν ίσως η μεγαλύτερη έκπληξη- το κόμμα ενός Τυνήσιου δισεκατομμυριούχου που ζει στο Λονδίνο, του Χέσμι Χάαμντι, με την ονομασία “Λαϊκό Αίτημα για τη Δικαιοσύνη και την Ανάπτυξη”.
δηλώνοντας ότι θα σεβαστούν τα θεμέλια ενός κράτους δικαίου
Οι ισλαμιστές δηλώνουν πάντως έτοιμοι να κλείσουν συμφωνία συνεργασίας με το αριστερό, εθνικιστικό “Κογκρέσο για τη Δημοκρατία” του Μόνσεφ Μαρζούκι και το αριστερό “Ετακατόλ” του Μουστάφα Μπεν Τζααφάρ, καθώς “οι απόψεις τους δεν είναι μακριά από τις δικές μας και αυτά τα δύο κόμματα έχουν πάρει πολλές ψήφους”, όπως τόνισε ο Αλί Λαραίντ, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του Ενάχντα.
Έτσι, στη βάση των αποτελεσμάτων, ο επικεφαλής του κόμματος, Ράσεντ Γκανούτσι, που ξεκαθάρισε ότι δεν ενδιαφέρεται για τη θέση του προέδρου της Δημοκρατίας, θεώρησε την Τετάρτη “φυσιολογικό” το κόμμα του να ηγηθεί της επόμενης κυβέρνησης, που πρέπει να “συσταθεί το συντομότερο δυνατό” από τον νέο πρόεδρο. Ήδη πάντως οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη. Ο Μαρζούκι για παράδειγμα στηρίζει την ανάγκη εθνικής ενότητας για το σχηματισμό ισχυρής ομάδας που να διαθέτει "τα μέσα να κυβερνήσει" και, αναφερόμενος στο ισλαμικό κόμμα, τόνισε: "Όχι, όχι, όχι, δεν είναι ο διάβολος και δεν κάνουμε συμφωνία με τον διάβολο. Δεν πρέπει να τους ταυτίζουμε με τους Ταλιμπάν της Τυνησίας, είναι μετριοπαθές κομμάτι του ισλαμισμού"...
Οι δύο άνδρες, ο Μαρζούκι και Γκανούσι, γνωρίζονται από την εποχή της εξορίας των δύο. Τη δεκαετία του 1990 ο Μαρζούκι, επικεφαλής τότε του Εθνικού Συμβουλίου για τις Ελευθερίες στην Τυνησία, πηγαίνει στο Λονδίνο για συζητήσεις με τον ισλαμιστή ηγέτη προκειμένου οι ισλαμιστές να πάρουν κι αυτοί μέρος στον κοινό αγώνα κατά του αυταρχικού καθεστώτος του Μπεν Άλι.
Ορισμένοι, υπέρμαχοι της κοσμικότητας, αρνούνται τη συμμετοχή αυτή, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι δεν μπορεί να αποκλειστούν οι ισλαμιστές. Το 2005 το Ενάχντα και ανεξάρτητες προσωπικότητες θα συσπειρωθούν στην "Οργάνωση της 18ης Οκτωβρίου για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες" και αποφασίζουν να αγωνιστούν για τη δημοκρατία στην Τυνησία, συμφωνώντας σε ορισμένες κοινές αρχές, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού των "κεκτημένων της Τυνησίας" σε ό,τι αφορά στα δικαιώματα των γυναικών.
Η πετυχημένη, πολυσυλλεκτική στρατηγική των ισλαμιστών
Τα αποτελέσματα των ιστορικών εκλογών της Κυριακής, αν εξαιρέσουμε την τεράστια έκπληξη που αποτέλεσε η επίδοση του κόμματος του Χάαμντι, δικαίωσαν απολύτως την πολυσυλλεκτική στρατηγική του Ενάχντα: με άλλα λόγια, ήλθε πρώτο με ποσοστό περίπου 40%, καταφέρνοντας να αποσπάσει ψήφους από όλα τα κοινωνικά στρώματα - τα λαϊκά, τα μεσαία, τις γυναίκες (με ή χωρίς μαντήλα), τους νέους, ακόμη και επιχειρηματίες - “εξαργυρώνοντας” έτσι τη συνεπή αντίστασή του κατά του καθεστώτος Μπεν Άλι. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι αρκετοί από τους νέους ψηφοφόρους του πριν από μόλις δέκα μήνες ούτε καν θα διανοούνταν ότι θα ψήφιζαν ποτέ το ισλαμιστικό κόμμα...
Η απόρριψη της καθεστωτικής Συνταγματικής Δημοκρατικής Συσπείρωσης, που σήμερα έχει πλέον διαλυθεί μετά από 23 χρόνια παντοδυναμίας, καθώς και η αδυναμία (όπως φάνηκε) των προοδευτικών, αριστερών δυνάμεων, που θεωρήθηκαν “ελίτ” σε σχέση με το αντιστασιακό παρελθόν του Ενάχντα, άνοιξαν μια εκλογική “λεωφόρο” στο τελευταίο, κυρίως μάλιστα στους νέους.
Το κόμμα κάθε άλλο παρά καινούργιο είναι στο νέο πολιτικό δημοκρατικό τοπίο της Τυνησίας: ιδρύθηκε στις αρχές του 1970 και θεωρείται, μεταξύ των ισλαμιστικών κινημάτων της βόρειας Αφρικής, ως εκείνο που δίνει ιδιαίτερη έμφαση στον θεωρητικό διάλογο και την πολιτική. Στη δεκαετία του 1980 ήταν θύμα σφοδρής καταστολής του καθεστώτος Μπέν Άλι, έχοντας μάλιστα ώς και 30 χιλιάδες μέλη του στις φυλακές... Πολλοί από τους επικεφαλής του είχαν καταδικαστεί σε θάνατο ενώ άλλοι πέρασαν πολλά χρόνια πίσω από τα κάγκελα των φυλακών, συχνά στην απομόνωση ή / και βασανιζόμενοι... Αρκετοί ήσαν κι εκείνοι που αναγκάστηκαν να αυτοεξορισθούν. Φυλακές και βασανιστήρια ήταν λοιπόν η κοινή μοίρα των μελών του Ενάχντα - ένα γεγονός που το ωφέλησε στις πρώτες δημοκρατικές εκλογές της χώρας, την περασμένη Κυριακή. “Διάλεξα το Ενάχντα γιατί υπέφεραν πολύ, και μετά διάβασα και το πρόγραμμά τους και το βρήκα καλά δομημένο και πρακτικό”, λέει στη “Μοντ”, ο Μοχάμεντ Σουίντ, 28χρονος οδηγός ταξί. “Τη δύναμη του Ενάχντα την κάνει το παρελθόν του, είναι αξιόπιστο γιατί αντιστάθηκε στον Μπεν Άλι επί είκοσι χρόνια, σε όλες τις γωνιές της Τυνησίας”. Βέβαια υπάρχουν κι εκείνοι, αρκετοί, που θεωρούν το Ενάχντα πάνω από όλα ως το “κόμμα της θρησκείας”, ως ένα είδος καταφυγίου μετά από τα χρόνια της διαφθοράς του περιβάλλοντος του Μπεν Άλι. Και δεν είναι και λίγοι κι εκείνοι που φοβούνται ότι “θα κυβερνήσει με τη θρησκεία” και δεν είναι λίγες οι φήμες ότι θα ψηφίσει νόμους κατά των γυναικών.
Ωστόσο, σε μια κοινωνία όπου το καθεστώς των γυναικών προστατεύεται από ειδικό κώδικα που έχει υιοθετηθεί εδώ και 55 χρόνια (από την εποχή του “πατέρα” της ανεξαρτησίας, Χαμπίμπ Μπουργκίμπα) και που απαγορεύει, π.χ., την πολυγαμία ή τις αμβλώσεις και τα νομικά διαζύγια (και που συνιστά μια μοναδική πρωτοτυπία για όλο τον αραβικό κόσμο), θα είναι πολύ δύσκολο να περάσουν τέτοιου είδους μέτρα. Οι γυναίκες στη χώρα εργάζονται, οδηγούν, τώρα, μετά από την πτώση του Μπεν Άλι ψηφίζουν ελεύθερα και, αν θέλουν, φορούν μαντήλα. Αυτά τα δεδομένα τα γνωρίζει άριστα η ηγεσία του Ενάχντα - άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι το κόμμα προβάλλει την επικεφαλής του συνδυασμού του στην Τύνιδα, την Σουάντ Αμπντελραχίμ, που δεν φοράει μαντήλα και ντύνεται με ταγιέρ και παντελόνια... Προκειμένου πάντως να διαλύσει κάθε φόβο η ηγεσία εξέδωσε τη Δευτέρα ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία το κόμμα “θα σεβαστεί τα δικαιώματα των γυναικών στη βάση του κώδικα και της νομιμότητας μεταξύ των Τυνήσιων ανεξαρτήτως της θρησκείας, του φύλου ή της κοινωνικής τους ένταξης”.
Πάντως και προεκλογικά ο γενικός γραμματέας του κόμματος, Χαμάντι Τζεμπάλι, είχε ξεκαθαρίσει ότι, στην περίπτωση που το Ενάχντα κερδίσει τις εκλογές, η χώρα “δεν θα γίνει ισλαμική, θα είναι μια δημοκρατική χώρα”. “Δηλαδή θα σεβαστούμε τα θεμέλια ενός κράτους δικαίου, όπου θα είναι σεβαστές όλες οι ελευθερίες, καθώς και η βούληση του λαού μας, μέσα από ελεύθερες και διαφανείς εκλογές”. “Θα υπάρξει ανεξαρτησία των τριών εξουσιών: εκτελεστικής, νομοθετικής και δικαστικής, ελευθερία απόψεων και θρησκείας. Αυτές οι ελευθερίες είναι απολύτως εγγυημένες”.
Οι ανησυχίες πάντως δεν είναι αβάσιμες, έστω κι αν δεν εστιάζουν στο Ενάχντα. Στις 10 Οκτωβρίου η προβολή της βραβευμένης ταινίας κινουμένων σχεδίων της Ιρανής Μαριάν Σατραπί, "Περσέπολις", που περιγράφει τη ζωή στο Ιράν επί Χομεϊνί μέσα από τη ματιά ενός μικρού κοριτσιού, από τον ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό Nessma, προκαλούσε τη μήνιν 200 περίπου σαλαφιστών, που επιτέθηκαν στις εγκαταστάσεις του σταθμού, με συνθήματα "Κάτω ο Nessma" και "Είμαστε εδώ για να υπερασπιστούμε το Ισλάμ". Την οργή τους είχε προκαλέσει μια σκηνή όπου εικονίζεται ο θεός (κάτι που απαγορεύεται στο Ισλάμ). Είκοσι τέσσερις ώρες αργότερα, ο πρόεδρος του σταθμού Νεμπίλ Καρούι ζητούσε συγγνώμη για το "βλάσφημο" κομμάτι της ταινίας...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου