ΟΙ ΑΠΟΒΛΗΤΟΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

 ΣΤΟΝ ΣΚΟΥΠΙΔΟΦΑΓΟ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΤΟΥΣ ΝΕΡΟΧΥΤΗ

▸ Εντελώς «αόρατοι» και απροστάτευτοι από την κυβέρνηση και το τοπικό κράτος ζουν χιλιάδες συνάνθρωποί μας στους δρόμους της Αθήνας και άλλων μεγάλων δήμων της χώρας. Καταδικασμένοι σε μια «μαύρη» καθημερινότητα, η οποία έγινε ακόμα πιο δύσκολη την περίοδο της πανδημίας.

Λίγο πριν τις 8 το βράδυ, μια ώρα ακριβώς πριν ξεκινήσει η απαγόρευση κυκλοφορίας, και το κέντρο της Αθήνας σιγά-σιγά αδειάζει. Στην Πατησίων, έξω από ένα μεγάλο κατάστημα καλλυντικών, μία κίτρινη και μία πολύχρωμη κουβέρτα έχουν καλύψει το πεζοδρόμιο. Από κάτω, σκεπασμένοι όπως-όπως, κοιμούνται δύο άνθρωποι με τα κεφάλια τους να είναι ακουμπισμένα πλάι πλάι ενώ δίπλα τους υπάρχουν συσκευασίες από τρόφιμα, περιτυλίγματα από κρουασάν, πατερίτσες και δύο άδεια ποτήρια ώστε όποιος επιθυμεί να αφήσει κάποια χρήματα.

Διασχίζοντας την Πανεπιστημίου, κοντά σε μια στοά τυλιγμένος με δύο κουβέρτες κάθεται ένας άντρας έχοντας και εκείνος πάνω σε χαρτόνι ένα ποτήρι. «Η Πολιτεία μας ξέχασε», λέει στο Πριν ο Χριστόφορος ο οποίος είναι χωρίς στέγη εδώ και 3,5 χρόνια. «Μόλις ξεκίνησε η πανδημία και όλη αυτή η ιστορία μας τσάκισε, μας γονάτισε. Σταμάτησε να κυκλοφορεί κόσμος, σταμάτησε να κυκλοφορεί το χρήμα. Όλα αυτά μας έκαναν “κομμάτια”. Στο πρώτο lockdown βρισκόμουν μέσα στη στοά, επί 2,5 μήνες, δεν πέρασε άνθρωπος. Μετά από καιρό ήρθαν από το δήμο και έφεραν κάτι σακούλες με φαγητά. Τη μάσκα την αγοράζω μόνος μου», μας εξηγεί.

Το ψύχος των τελευταίων ημερών έκανε την κατάσταση για εκείνον ακόμα πιο δύσκολη, καθώς έπρεπε να αντιμετωπίσει το κρύο σε συνδυασμό με την πανδημία. «Προσπαθείς να προστατευτείς από μόνος σου αλλά όπως και να γίνει είναι δύσκολα», τονίζει. Μπορεί να υπάρχουν κάποια μέρη από το δήμο όπου μπορεί κάποιος να πάει ώστε να βρει μια πιο ζεστή στέγη εκείνες τις μέρες, αλλά όπως λέει, η διαδικασία είναι χρονοβόρα. «Πηγαίνεις στο ένα είναι γεμάτο, μετά πρέπει να πας στο επόμενο, σου λένε “περίμενε”, μπορεί κάποιος να φύγει να μπεις εσύ, είναι πολύ δύσκολη η διαδικασία αυτή», τονίζει στο Πριν.

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα του 2018 στον δήμο Αθήνας υπήρχαν 793 άστεγοι

Οι άνθρωποι αυτοί είναι ορατοί, όταν περπατά κανείς στο κέντρο της Αθήνας, αλλά ταυτόχρονα είναι και τόσο αόρατοι για την ελληνική κοινωνία. Πανεπιστημίου, Σταδίου, Αθηνάς, Αγίου Κωνσταντίνου, είναι μερικοί από τους δρόμους που τους συναντά κανείς, σκεπασμένους με τις κουβέρτες τους, τα σεντόνια τους, έχοντας φτιάξει το δικό τους αυτοσχέδιο σπίτι, άλλοτε με χαρτόνια άλλοτε με παλέτες. Τα στοιχεία για τον αριθμό των αστέγων στην χώρα είναι ελλιπή, καθώς πανελλαδική καταγραφή για όσους βρίσκονται στους δρόμους δεν υπάρχει.

Η πιο πρόσφατη έρευνα για συγκεκριμένους δήμους – μεταξύ αυτών και της Αθήνας – διεξήχθη τον Μάιο του 2018 από το υπουργείο Εργασίας με την επιστημονική ευθύνη του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου. Σύμφωνα με την εν λόγω έρευνα, είχαν καταγραφεί 793 άστεγοι εντός των ορίων του Δήμου Αθηναίων, άτομα δηλαδή που έμεναν στον δρόμο, σε δομές αλλά και σε υποστηριζόμενα διαμερίσματα. Αντίστοιχα, στον Δήμο Θεσσαλονίκης ο αριθμός των ανθρώπων σε αστεγία έφτανε τους 380, ενώ στον Δήμο Πειραιά τους 265.

Όσον αφορά το Δήμο Αθηναίων οι δομές για άστεγους είναι ελάχιστες ενώ αυξάνονται προσωρινά μόνο όταν υπάρχουν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Τα άτομα που έχουν βρεθεί στο δρόμο, μέσα από την ραγδαία φτωχοποίηση των τελευταίων χρόνων η οποία έχει επιδεινωθεί από την πανδημία, έχουν αυξηθεί αρκετά. Πολλές φορές πρόκειται για άτομα με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας, τοξικοεξαρτημένους, κι ακόμα πολλούς πρόσφυγες, είτε «με άσυλο» (που τους έχει γίνει έξωση από τις δομές όπου φιλοξενούνταν) ή «χωρίς άσυλο» (με επικρεμάμενη την απέλαση, συχνά με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας).

Το Κέντρο Υποδοχής και Αλληλεγγύης Δήμου Αθηναίων (ΚΥΑΔΑ) διαθέτει δύο βασικές δομές φιλοξενίας. Το νέο Πολυδύναμο Κέντρο Αστέγων, όπου λειτουργούν Κέντρο Ημέρας, Υπνωτήριο και Ξενώνας, και την «Εστία των Αθηνών». Η κατάσταση ειδικά φέτος όμως είναι ιδιάζουσα καθώς στις ελάχιστες δομές που υπάρχουν έρχεται να προστεθεί και το θέμα του υπερσυνωστισμού. Δεν μπορούν οι άστεγοι να βρουν στέγη ούτε για λίγες ώρες στους χώρους που ήταν διαθέσιμοι στο παρελθόν, όπως οι λέσχες φιλίας με συνθήκες υπερσυγχρωτισμού, διότι κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ επικίνδυνο για την υγεία τους. Καταδεικνύεται λοιπόν πόσο αναγκαίο είναι να υπάρξει μέριμνα ώστε να δημιουργηθούν όλο και περισσότεροι χώροι με αξιοπρεπείς συνθήκες και μέτρα προστασίας για να διασφαλιστεί τόσο μια στέγη όσο και η υγεία τους, όπως επισημαίνει και η Αντικαπιταλιστική Ανατροπή στην Αθήνα.

Άννα Καρδάρα