2020 ΕΤΟΣ ΦΟΝΙΑΣ

 Με την ενημέρωση στο απόσπασμα υπό το άλλοθι του Κορωναϊού

 

Ματίνα Παπαχριστούδη 

Το 2020 είναι έτος-ορόσημο για ΜΜΕ και δημοσιογράφους σε όλο τον κόσμο. Με άλλοθι την προστασία της υγείας εξαπολύθηκε μια ευρείας κλίμακας επιχείρηση ολοκληρωτικού ελέγχου της ενημέρωσης, των μέσων και των ανθρώπων τους. 

Η χρονιά της Covid-19 έγινε η καλύτερη ευκαιρία για κάθε κυβερνητική εξουσία να επιβάλει φίμωτρο στα μέσα ενημέρωσης. Τη χρονιά αυτή αυξήθηκαν κατακόρυφα οι επιθέσεις της αστυνομίας εναντίον δημοσιογράφων και τα κρούσματα φυλάκισής τους. Σχεδόν σε όλες τις χώρες, ακόμη και στη δυτική Ευρώπη, καταγράφονται παραβιάσεις της κατοχυρωμένης συνταγματικά ελευθερίας του Τύπου, με ψήφιση νόμων ή διαταγμάτων.

Ειδικά στην Ελλάδα, εκτός από την αφόρητη λογοκρισία που επιβλήθηκε στην ελεύθερη ροή της πληροφόρησης ήδη από το πρώτο lockdown, παρατηρείται η δημιουργία του μοντέλου της «κρατικής δημοσιογραφίας». Η διπλή κρίση, υγειονομική και οικονομική, έγινε το όχημα για την παράδοση των μίντια κυριολεκτικά στην… αρχισυνταξία του Μεγάρου Μαξίμου. Η απώλεια εσόδων από τη διαφήμιση για την τηλεόραση, η κατρακύλα της κυκλοφορίας των εφημερίδων, άλλαξαν τους όρους της συνήθους διαπραγμάτευσης ανάμεσα σε μιντιακή και πολιτική εξουσία. Σε αυτό οφείλονται τα κραυγαλέα κρούσματα λογοκρισίας και αυθαιρεσίας, η βάρβαρη προπαγάνδα, η εξάλειψη της αντίθετης άποψης (ακόμη και ως άλλοθι πλουραλισμού), η καταστολή στη διάρκεια ρεπορτάζ. Η ενημέρωση στηρίζεται σχεδόν εξολοκλήρου στη διανομή πληροφοριών και στοιχείων από κρατικές και κυβερνητικές πηγές.

Τα μίντια στηρίζονται σχεδόν αποκλειστικά στην κρατική χρηματοδότηση και επιδότηση, ώστε να συνεχίσουν τη λειτουργία τους. Για τους τηλεοπτικούς σταθμούς η σχέση αλληλεξάρτησης είναι ξεκάθαρη, οι ιδιοκτήτες εξαργυρώνουν την απροκάλυπτη χειραγώγηση και μετατροπή των τηλεοπτικών ειδήσεων σε πασαρέλα της κυβερνητικής ενημέρωσης, με τη χορήγηση ρευστού όπως τα διαφημιστικά κονδύλια ή το σβήσιμο-χάρισμα οικονομικών υποχρεώσεων (όπως η δόση των τηλεοπτικών αδειών, η μείωση φορολογίας για τη Digea, κ.λπ.). Για τον Τύπο και τις ιστοσελίδες, η κρατική επιδότηση γίνεται μέσω της αναστολής σύμβασης με την πληρωμή μισθών και ασφαλιστικών εισφορών για τους εργαζόμενους.

Ειδήσεις πίσω από τις κάμερες

Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΑΠΑΙΤΕΙ η δημοτική αρχή υπακούει. Στα κρούσματα διώξεων προστέθηκε η απομάκρυνση του ραδιοφωνικού παραγωγού Κώστα Σταυριανού από το δημοτικό ραδιόφωνο Λάρισας, επειδή το απαίτησε δημόσια η αστυνομική αρχή της πόλης. Ο παραγωγός άσκησε απλώς κριτική στη δράση της αστυνομίας (στην Αθήνα) στις 6 Δεκέμβρη. Με δημόσια δήλωσή του, όμως, ο επικεφαλής της αστυνομίας απαίτησε… εκδίκηση.

Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΥΠΑΚΟΥΕΙ αμέσως. Ο ενοχλητικός παραγωγός, που τόλμησε να βγάλει στον αέρα του δημοτικού σταθμού μια άλλη άποψη, κριτικής στάσης απέναντι στην αστυνομική βία, απομακρύνθηκε με συνοπτικές διαδικασίες. Έτσι, αποδείχθηκε στην πράξη πως ο δημοτικός σταθμός της Λάρισας δεν αντέχει τον πλουραλισμό, ούτε την κριτική στην κρατική εξουσία. Η δημοτική αρχή επιβεβαίωσε πως στον σταθμό μπορεί να ακούγεται αποκλειστικά η φωνή της ΕΛΑΣ.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΞΗΓΗΣΗ για την αιφνιδιαστική αύξηση των διαδικτυακών ενημερωτικών σελίδων με έμφαση στην οικονομική ενημέρωση. Οι εκδότες πιάνουν στασίδι για τη διανομή κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ. Ήδη υπάρχει η Οδηγία της Κομισιόν να διατεθεί το 20% του ευρωπαϊκού ταμείου σε «ψηφιακές δράσεις», ενώ ιδιαίτερη μνεία γίνεται για τον τομέα ενημέρωσης και ΜΜΕ με επιπλέον χρηματοδοτικά εργαλεία.

ΜΕ 27 ΧΡΟΝΙΑ ΦΥΛΑΚΙΣΗΣ τιμώρησε (ερήμην) τουρκικό δικαστήριο τον τέως αρχισυντάκτη της αριστερής εφημερίδας Cumhuriyet, Τσαν Ντουντάρ, με την κατηγορία της προδοσίας και της συνεργασίας με τρομοκράτες. Ο Ντουντάρ, ο οποίος ζει εξόριστος στη Γερμανία από το 2016, είχε διαπράξει το λάθος να αποκαλύψει, σε συγκλονιστικό ρεπορτάζ του το 2015, τη μεταφορά όπλων προς τζιχαντιστές της Συρίας με τη βοήθεια των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών.