Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΣΥΜΜΟΡΙΩΝ

Αμήχανη κοινωνία και νομοθετική εξουσία απέναντι σε ένα φαινόμενο, το μπούλινγκ, που φυσικά δεν είναι καινούργιο, αλλά κάτω από τις σημερινές πολιτικές και οικονομικές συνθήκες, πήρε τις διαστάσεις μιας μάστιγας και εξαναγκάζει τα παιδιά για την προσωπική τους προστασία, να εντάσσονται σε ποινικού περιεχομένου συμμορίες.

Το βίντεο του Κουάντεν Μπέιτς, ενός εννιάχρονου αγοριού από την Αυστραλία, που έπεσε θύμα μπούλινγκ στο σχολείο του, ήρθε σαν γροθιά στο στομάχι να μας υπενθυμίσει τι κάνει ο εκφοβισμός στα θύματά του.

Ο Κουάντεν, ο οποίος γεννήθηκε με νανισμό, σε ένα σπαρακτικό βίντεο που η μητέρα του ανέβασε στα social media, ανάμεσα σε λυγμούς και δάκρυα, ζητάει ένα μαχαίρι για να αυτοκτονήσει. Ένα παιδάκι εννέα χρόνων μοιάζει να έχει υποστεί τόση κακοποίηση, ώστε να θέλει να πάρει τη ζωή του.

Η περίπτωση του Κουάντεν δυστυχώς δεν είναι η μοναδική, ούτε η τελευταία. Ούτε το φαινόμενο εντοπίζεται μόνο εκτός Ελλάδας. Αντιθέτως στη χώρα μας το τελευταίο διάστημα έχουν πολλαπλασιαστεί οι καταγγελίες για φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού και, μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις τα θύματα κακοποιήθηκαν περισσότερες από μία φορές ή υπέστησαν σοβαρή βία, στοιχείο που προκαλεί έντονη ανησυχία τόσο στους αρμόδιους των σχολείων όσο και στις αρχές.

Εξευτελισμός και ξύλο

 
Δεν έχει περάσει, άλλωστε, πολύς καιρός από τότε που αποκαλύφθηκε ότι οκτάχρονη σε σχολείο της Θεσσαλονίκης υποχρεώθηκε από τους συμμαθητές της να γλείψει τη λεκάνη της τουαλέτας ως... δοκιμασία για να τη δεχθούν να παίξει μαζί τους. Μάλιστα, όπως προέκυψε από τη σχετική έρευνα, το κοριτσάκι υποχρεώθηκε να πραγματοποιήσει την αηδιαστική και ντροπιαστική πράξη όχι μία, αλλά δύο φορές.

Το εντυπωσιακό, σύμφωνα με τον συνήγορο της οικογένειας του παιδιού, είναι ότι οι «δράστες», συνομήλικοι της μικρής, αλλά και οι γονείς και κηδεμόνες τους, όχι μόνο δεν έδειξαν κάποια συμπάθεια για το κοριτσάκι, αλλά αρκέστηκαν ο ένας να μεταθέτει την ευθύνη για την πράξη στον άλλο.

Την ίδια στιγμή γονιός από την Καβάλα κατήγγειλε ότι το παιδί του, που πάει στην τρίτη τάξη του Δημοτικού, δέχθηκε επίθεση από δύο μεγαλύτερα παιδιά μέσα στο σχολείο, τα οποία το γρονθοκόπησαν, ενώ κοντά στο περιστατικό βρισκόταν δάσκαλος, ο οποίος όμως δεν παρενέβη. Για το περιστατικό έχει διαταχθεί ΕΔΕ.

Σαν «συμμορίες»
 
Από την άλλη πλευρά, το περιστατικό στον Βύρωνα αποκαλύπτει μια άλλη, ακόμα πιο σκοτεινή πλευρά του σχολικού εκφοβισμού. Για όσους δεν θυμούνται, δεκαεπτάχρονος ο οποίος έσπευσε να προστατεύσει την αδελφή του, η οποία είχε γίνει αντικείμενο «χοντρών» πειραγμάτων από παρέα παιδιών (της είχαν κλέψει χρήματα, την είχαν φτύσει στο πρόσωπο και της μιλούσαν άσχημα) σε Λύκειο του Βύρωνα, δέχθηκε την ομαδική επίθεση των ατόμων αυτών, τα οποία τον ξυλοκόπησαν άγρια με γροθιές και κλωτσιές.

Ο νεαρός μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με τραύματα στο κεφάλι και μόλις συνήλθε κατονόμασε έξι από τους δράστες της επίθεσης.

Το ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι οι δράστες όχι μόνο δεν έδειξαν καμία μεταμέλεια, αλλά ανέβασαν στα social media... σέλφι μέσα από το αστυνομικό τμήμα με τη χυδαία φράση: «Τ’ αδέρφια μου δεν μασάνε, π...ες!», παραπέμποντας περισσότερο σε συμπεριφορά «συμμορίας» και όχι μαθητών (αν και η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως, η οποία επισκέφθηκε το σχολείο, ανέφερε ότι η σέλφι ήταν από παλαιότερο περιστατικό).

Μάλιστα, με την άποψη αυτή συντάσσεται και ο δικηγόρος της οικογένειας του νεαρού που δέχθηκε τον ξυλοδαρμό, εκτιμώντας ότι η επίθεση ήταν προσχεδιασμένη και ότι πίσω από το περιστατικό κρύβονται συμμορίες μαθητών.

Αμήχανο το υπουργείο
 
Μπροστά στα πολλαπλά κρούσματα μπούλινγκ σε σχολεία, το υπουργείο Παιδείας επιχείρησε να αναλάβει πρωτοβουλία ανακοινώνοντας ότι από το νέο σχολικό έτος θα προωθήσει σειρά ενεργειών για την καταπολέμηση του σχολικού εκφοβισμού και της βίας, όπως η θεσμοθέτηση του «δασκάλου / καθηγητή εμπιστοσύνης», με τον οποίο τα παιδιά θα έχουν μεγαλύτερη άνεση να επικοινωνήσουν το οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζουν, καθώς επίσης και η εισαγωγή νέων θεματικών στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα, οι οποίες θα δίνουν ιδιαίτερη έμφαση σε ζητήματα σεβασμού στον άλλον και συνύπαρξης και συναρμογής στο κοινωνικό σύνολο.

Η Κεραμέως, μετά το περιστατικό στον Βύρωνα, σημείωσε ότι τα περιστατικά εκφοβισμού και βίαιης συμπεριφοράς «δεν έχουν καμία θέση στο δημόσιο σχολείο» και ότι «το υπουργείο Παιδείας θα είναι αμείλικτο» σε τέτοιες συμπεριφορές, τονίζοντας ότι «στεκόμαστε δίπλα σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα και αναφέρομαι στους μαθητές, τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς, με σειρά ενεργειών και πρωτοβουλιών, τόσο πρόσκαιρων όσο και πιο μακροχρόνιων».

Ανησυχητικά στοιχεία
 
Ωστόσο τα μέτρα αυτά μοιάζουν περισσότερο με «παρηγοριά στον άρρωστο», καθώς, σύμφωνα με τα στοιχεία Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά του Σχολικού Εκφοβισμού (European Antibullying Network - ΕΑΝ), στην Ελλάδα ένας στους τρεις μαθητές δέχεται σωματικό εκφοβισμό, ενώ λεκτικό εκφοβισμό δέχονται περισσότεροι από τους μισούς μαθητές. Το 25% των παιδιών που πέφτουν θύματα εκφοβισμού και δεν αναφέρουν το πρόβλημα στην οικογένεια υφίσταται τις συνέπειες με αποτέλεσμα η ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη να είναι προβληματική.

Παράλληλα η Ελλάδα καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση στο διαδικτυακό μπούλινγκ, σύμφωνα με έρευνα του ΕΑΝ σε εφήβους ηλικίας από 14 έως 17 ετών από επτά ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Ισπανία, Πολωνία, Γερμανία, Ρουμανία, Ολλανδία και Ισλανδία), όπου το 30% των μαθητών ανέφερε πως είναι θύμα σχολικού εκφοβισμού και το 5% αυτών λέει πως ο εκφοβισμός γίνεται συχνά ή πολύ συχνά. Παράλληλα, έξι στα 10 παιδιά του Δημοτικού έχουν δηλώσει πως υπήρξαν μάρτυρες λεκτικού εκφοβισμού συμμαθητή τους και τρεις στους 10 μαθητές ανέφεραν ότι έχουν παρακολουθήσει σωματικό εκφοβισμό στο σχολείο τους.