ℹ️ ➗ Ιστορικά το θέμα, στην ουσία του –ακόμα και σήμερα που λυσσασμένα η αντίδραση «ξαναγράφει» την ιστορία, τσαλαπατώντας βάναυσα τις μνήμες μας, δε σηκώνει «ερμηνείες»: αυτό το παραδέχονται πια εχθροί και «φίλοι»➗ℹ️
⚠️ Για
τη μάχη του Μελιγαλά έχουν γραφτεί και γράφονται από τους αντιπάλους
του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ πάρα πολλά, παραποιώντας γεγονότα και ιστορική αλήθεια.
Τίποτε
λιγότερο από μια ακόμη προσπάθεια συγκάλυψης της εγκληματικής και
αντιλαϊκής πολιτικής της αστικής τάξης σε εκείνα τα χρόνια⚠️
Περίοδος «Λαϊκής Εξουσίας» του ΕΑΜ στην Καλαμάτα (9 Σεπτ. 1944 – 3 Μαρτίου 1945)
Φωτογραφία των πρώτων ημερών -στην
πρώτη σειρά μικρά κορίτσια σχηματίζουν, με γράμματα που φέρουν στο
στήθος τους, τη λέξη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Πίσω τους ξεχωρίζουν πινακίδες με
συνθήματα, όπως «Ζήτω η Δημοκρατία, ΕΠΟΝ», «Με τη Δημοκρατία θα
προκόψουμε οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά» κά.
Η Wiki-pedia (που μόνο για τα φιλοκομουνιστικά της αισθήματα δεν διακρίνεται …) αναφέρει χαρακτηριστικά: Η μάχη του Μελιγαλά έλαβε χώρα στο Μελιγαλά της Μεσσηνίας (13-15 Σεπ 1944) ανάμεσα στον ΕΛΑΣ, αντιστασιακό στρατό του ΕΑΜ και τα δωσιλογικά Τάγματα Ασφαλείας (ΤΑ). Μετά την αποχώρηση των κατοχικών γερμανικών δυνάμεων από την Πελοπόννησο (Σεπ-44), μέρος της δωσιλογικής διοίκησης της Καλαμάτας κατέφυγε στο Μελιγαλά, όπου οχυρώθηκε …μια δύναμη περίπου 1.000 ταγματασφαλιτών. Εκεί περικυκλώθηκαν από τμήματα του ΕΛΑΣ, συνολικής δύναμης περίπου 1.200 ανταρτών και μετά από τριήμερη σκληρή μάχη, οι αντάρτες εκπόρθησαν τις οχυρώσεις των ταγματασφαλιτών και εισήλθαν στην πόλη. Μεταπολεμικά οι εκτελεσθένες μνημονεύονται ως πατριώτες θύματα της κομμουνιστικής βαρβαρότητας.
Μετά
την έκλειψη της εθνικόφρονος κρατικής αιγίδας, τη δεκαετία του ’80, οι
εκτελεσθέντες τιμώνται από τους βιολογικούς απογόνους και τους
ιδεολογικούς επιγόνους τους
[κεφ. |> Αντίσταση και δωσιλογισμός στην κατοχική Μεσσηνία]
Μετά τη γερμανική εισβολή στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1941, εξαιτίας
της επιθυμίας του Χίτλερ να αποδεσμεύσει το γρηγορότερο γερμανικά
στρατεύματα για την επικείμενη επίθεση εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης,
το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της Πελοποννήσου,
περιήλθε υπό ιταλική στρατιωτική κατοχή, εκτός από τη Θράκη και την
ανατολική Μακεδονία, που τέθηκαν υπό βουλγαρική διοίκηση, και στρατηγικά
σημεία (κυρίως η Κρήτη, η Αθήνα και ο Πειραιάς, η Θεσσαλονίκη και η
ενδοχώρα της) που αποτέλεσαν τη γερμανική κατοχική ζώνη.
Στην επαρχία Καλαμάτας ήδη το 1942 δραστηριοποιήθηκε το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ),
Τον Απρίλιο του 1943, ο αντισμήναρχος Δημήτρης Μίχος, δημιούργησε με
εντολή του ΕΑΜ μία αντάρτικη ομάδα. Μετά από τις πρώτες επιτυχίες, καθώς
και τη λήψη τον Ιούλιο των ενισχύσεων που είχε ζητήσει το τοπικό ΕΑΜ
από τον Άρη Βελουχιώτη, η ομάδα αυτή πλήθυνε και στράφηκε εναντίον
Ιταλών στρατιωτών και πληροφοριοδοτών των αρχών κατοχής.
Στο μεταξύ, την άνοιξη του 1943 συγκροτήθηκαν μικρές “ανταρτοομάδες” του «Ελληνικού Στρατού» (Ε.Σ.), μιας οργάνωσης κατά πλειονότητα βασιλοφρόνων αξιωματικών,
που αρχικά διακήρυξε την πολιτική της ανεξαρτησία, αλλά μετά την
ανάπτυξη σχέσεων με αθηναϊκά και κυρίως τοπικά φιλοβασιλικά δίκτυα και
κάποιες συμπλοκές με τον ιταλικό στρατό, απέκτησε τον Ιούλιο αντιΕΑΜικό προσανατολισμό.
Τo
χειμώνα του 1943-44, διαπιστώνοντας την ανεπάρκεια των προσπαθειών τους
για την αντιμετώπιση του ΕΛΑΣ, οι γερμανοί επιτελικοί αποφάσισαν να
χρησιμοποιήσουν την αντικομμουνιστική μερίδα του ελληνικού πληθυσμού
ώστε να πληγεί η κοινωνική βάση του ΕΑΜ.
Πέρα από τα ευζωνικά τάγματα της κυβέρνησης Ράλλη, συγκροτήθηκαν από το φθινόπωρο του 1943 τα «Τάγματα Ασφαλείας» σε διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου, όπου το έδαφος ήταν πρόσφορο λόγω των φιλοβασιλικών αισθημάτων και της αντικομμουνιστικής δεξαμενής που προέκυψε από τη διάλυση του Ε.Σ. Ως την άνοιξη του 1944 ιδρύθηκαν και τέθηκαν υπό τη διοίκηση του Παπαδόγγονα συνολικά πέντε Τάγματα, ένα από οποία ήταν το Τάγμα Ασφαλείας Καλαμών (Μελιγαλά) που είχε έδρα το Μελιγαλά, θέση που είχε ιδιαίτερη σημασία για τους Γερμανούς, καθώς επέτρεπε τον έλεγχο του δρόμου Καλαμάτας-Τρίπολης και ολόκληρης της προς νότον περιοχής.
Τα Τ.Α. υπάγονταν στο διοικητή των SS στην Ελλάδα Βάλτερ Σιμάνα, αλλά η ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης με τις γερμανικές αρχές είχε ως αποτέλεσμα να απολαμβάνουν ανεξαρτησία κινήσεων. Ασκούσαν καθήκοντα φρουράς σε πόλεις της Πελοποννήσου, συμμετείχαν όλο και περισσότερο σε γερμανικές επιχειρήσεις εναντίον των ανταρτών, επέλεγαν τους μελλοθάνατους μεταξύ κρατουμένων και εκτελούσαν ομήρους ως αντίποινα σε
πλήγματα γερμανικών στόχων από τους αντάρτες (όπως συνέβη μετά το
θάνατο του υποστράτηγου Κρεχ), με αποτέλεσμα να φημίζονται για την έλλειψη πειθαρχίας και την αγριότητά τους.
Μετά τα πρώτα πλήγματα,
ο ΕΛΑΣ κατάφερε να ανακτήσει την επιρροή του και από το 1944
επιχειρούσε συνεχείς δολιοφθορές στους μεταφορικούς άξονες που
χρησιμοποιούσε ο γερμανικός στρατός. Τον Απρίλιο ο ΕΛΑΣ πραγματοποίησε
την πρώτη επίθεση σε πόλη που υπεράσπιζε ισχυρή γερμανική φρουρά
προσβάλλοντας το Μελιγαλά, αλλά η επίθεσή του αποκρούστηκε.
Τον ίδιο μήνα στάλθηκε από το Σιάντο στην Πελοπόννησο, όπου είχε σημειωθεί προς το τέλος του 1943 χαλάρωση της πειθαρχίας των ανταρτών, ο Άρης Βελουχιώτης ως εκπρόσωπος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), της κυβέρνησης που συγκρότησε το 1944 το ΕΑΜ στην Ελεύθερη Ελλάδα, για να αναλάβει τη στρατιωτική αναδιοργάνωση της 3ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, συνολικής δύναμης 6.000 ανδρών.
Η δράση του Βελουχιώτη είχε ως αποτέλεσμα την επιβολή αυστηρής
πειθαρχίας, την αντιστροφή της τάσης αραίωσης των τάξεων των ανταρτών
και την αύξηση των επιθέσεών τους.
Η επιδείνωση της κατάστασης οδήγησε τον Felmy να ανακηρύξει το Μάιο την Πελοπόννησο εμπόλεμη ζώνη, δίνοντας ευκαιρία στον Le Suire (ΣΣ |> Karl Hans Maximilian von Le Suire: ο
Γερμανός στρατηγός, που μεταξύ άλλων έδωσε την διαταγή για την
επιχείρηση – σφαγή στα Καλάβρυτα) να κηρύξει στρατιωτικό νόμο, που
περιόριζε την ελευθερία κινήσεων και συναθροίσεων των κατοίκων.
Οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και αντίποινα Γερμανών και ταγματασφαλιτών συνεχίστηκαν δίχως αποτέλεσμα λόγω της διείσδυσης του ΕΛΑΣ στη μεσσηνιακή και λακωνική ύπαιθρο.
[ΣΣ |> Θυμίζουμε το σαμποτάζ στους Μολάους που οδήγησε στην υπέρτατη θυσία των 200 κομμουνιστών στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής την πρωτομαγιά του 44)
Στην περιοχή της Καλαμάτας, όπου κατά τη διάρκεια της κατοχής πυρπολήθηκαν χιλιάδες σπίτια και περίπου 1.500 άτομα είχαν εκτελεστεί, τα αντίποινα των ταγματασφαλιτών συνεχίστηκαν ως το τέλος του καλοκαιριού του 1944. Προς το τέλος Αυγούστου, ενώ σημειώθηκαν μόνο σποραδικές συμπλοκές ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και τους Γερμανούς, οι συγκρούσεις του ΕΛΑΣ με τα Τάγματα Ασφαλείας αυξάνονταν καθημερινά.
✔️ Καθώς στο ανατολικό μέτωπο η γερμανική γραμμή άμυνας κατέρρεε μπροστά στη ραγδαία προέλαση του Κόκκινου Στρατού (ΣΣ
|> είχε φτάσει ήδη στη Ρουμανία), πάρθηκε η απόφαση (23-Αυγ-44) να
αποχωρήσει από την Πελοπόννησο η 117η μεραρχία και στις 26-Αυγ συνολικά
τα στρατεύματα της Βέρμαχτ από την Ελλάδα.
Ταυτόχρονο οι Άγγλοι επιθυμούσαν «τη διατήρηση της κατάστασης ως έχει»
μέχρι την άφιξη δυνάμεών τους και της κυβέρνησης Παπανδρέου και
επιδίωκαν να μη περιέλθει γερμανικός οπλισμός στα χέρια των
αντιστασιακών, ενισχύοντας τα δωσιλογικά στοιχεία και ιδιαίτερα τα υπολείμματα της κατοχικής χωροφυλακής.
Μετά τη γερμανική αποχώρηση από την Πελοπόννησο η θέση τους ήταν πλέον επισφαλής και ο φόβος τους για αντίποινα από τον ΕΛΑΣ ήταν έντονος, ενώ ανακοίνωση
της 3ης Σεπτεμβρίου του στρατιωτικού αρχηγού του ΕΛΑΣ, Στέφανου Σαράφη
καλούσε τους ταγματασφαλίτες να παραδοθούν στον ΕΛΑΣ με τα όπλα τους
ώστε να σώσουν την ζωή τους.
Την ίδια μέρα ο Σκόμπι έδωσε εντολή στον υφιστάμενό του στην Αθήνα, αντιστράτηγο Παναγιώτη Σπηλιωτόπουλο, να τους συστήσει να λιποτακτήσουν ή να παραδοθούν σε εκείνον…
Κατά την αποχώρησή τους από
την Πελοπόννησο στις αρχές Σεπτεμβρίου, οι γερμανικές δυνάμεις
κατέστρεψαν γέφυρες και σιδηροδρομικές γραμμές και άφησαν πολεμοφόδια
και εξοπλισμό στους ταγματασφαλίτες.
✔️ Με βάση τις ανωτέρω εξελίξεις, η κατάληψη του Μελιγαλά απέκτησε μεγάλη σημασία για την επικράτηση του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο.
🔻 Μέσα από το φακό του Χρήστου Αλειφέρη
(από έκδοση των Γενικών Αρχείων του Κράτους)🔻🔻
Οι
αντάρτες του Ε.Λ.Α.Σ. κατέλαβαν την Καλαμάτα πόλη στις 9-Σεπ-1944.
Προηγήθηκαν αιματηρές συμπλοκές με Ταγματασφαλίτες και χωροφύλακες.
Διασώζεται σειρά από φωτογραφίες που καταγράφουν την ομαδική είσοδο
χωρικών και ένοπλων ανταρτών στην πόλη, προκειμένου να συμμετάσχουν
στους πανηγυρισμούς. Διασχίζουν την οδό Μεσσήνης (σημερινή οδό Αθηνών)
φέροντας σημαίες και πλακάτ με επιγραφές, όπως «Ο λαός της Αμφείας
πανηγυρίζει την απελευθέρωση της Καλαμάτας». Στο πλαίσιο της κατάληψης
της πόλης, το κτίριο του σημερινού Επιμελητηρίου, έδρα της χωροφυλακής
επί γερμανικής κατοχής, ανατινάχθηκε. Ο δήμαρχος Ηλίας Καρατζάς μαζί με
άλλα μέλη της κατοχικής διοίκησης αιχμαλωτίστηκαν, ενώ κάποιοι άλλοι,
όπως ο νομάρχης Δημήτριος Περρωτής, διέφυγαν προς τον Μελιγαλά. Την
επόμενη μέρα, 10 Σεπτεμβρίου 1944, έγινε με όλες τις τιμές και πλήθος
κόσμου η κηδεία των ανταρτών.
Κηδεία
των ανταρτών, 10-Σεπ-1944: Στην εκκλησία Αγ.Νικολάου έγινε η κηδεία των
πεσόντων ανταρτών. Διακρίνεται η πομπή με τα φέρετρα
Κηδεία
ανταρτών 10 Σεπ 1944: την ώρα της ταφής, το παριστάμενο πλήθος
γονατισμένο αποδίδει τιμή στους νεκρούς (οδός Μητροπολίτη Μελετίου)
Τιμή και δόξα στους μαχητές που έπεσαν για την πατρίδα, δολοφονημένοι από τους Ταγματασφαλίτες
Δοξολογία απελευθέρωσης Καλαμάτας 11-Σεπ-1944
Δοξολογία
για την απελευθέρωση της Καλαμάτας, 11 Σεπτεμβρίου 1944 Μπροστά από το
ημιτελές κτίριο Καράμπελα (*) είχε στηθεί εξέδρα διακοσμημένη με
ταινίες-πανό, που έφεραν τις εξής επιγραφές: «Ζήτω ο ηρωικός λαός της Καλαμάτας», «Λαός και ΕΛΑΣ ελευθέρωσαν την Καλαμάτα».
(*) Στο οικοδομικό τετράγωνο που σήμερα περικλείεται δυτικά από την οδό
Αριστομένους, βόρεια από την οδό Πολυχάρους και νότια από την οδό
Γεωργούλη.
Απελευθέρωση της Καλαμάτας από τον ΕΛΑΣ, 11 Σεπτεμβρίου 1944
Κόσμος συγκεντρωμένος στην κεντρική
πλατεία . Στο κάτω μέρος της φωτογραφίας διακρίνεται πανό με την
επιγραφή «Θάνατος στο Φασισμό».
Ο αρχιμανδρίτης Ιωήλ Γιαννακόπουλος μαζί με δύο Βρετανούς αξιωματικούς μεσολάβησαν και μετέφεραν στους ταγματασφαλίτες πρόταση για παράδοση και μεταφορά τους σε ασφαλές στρατόπεδο μέχρι την άφιξη της κυβέρνησης «εθνικής ενότητας», για να διασφαλισθεί η ζωή και η περιουσία των ίδιων και των συγγενών τους, αλλά ο Περρωτής την απέρριψε. Την ίδια τύχη είχαν και εκκλήσεις συγγενών των πολιορκημένων που ήρθαν στο Μελιγαλά από κοντινά χωριά…
⤵️ 11 Σεπτέμβρη. Στην
οχυρωμένη μ’ όλα τα μέσα της πολεμικής τέχνης από τους Γερμανούς
κωμόπολη του Μελιγαλά, έχουν συγκεντρωθεί να δώσουν την αποφασιστική
δολοφονική τους μάχη, οι πιο αιμασταγείς ταγματαλήτες 2 επαρχιών.
⤵️ Οι βάσεις Βελίκας, Καλαμάτας, Μελιγαλά, Διαβολιτσιού, Δώριου, Κοπανακιού.
Αποβραδίς, οι ηρωικοί ΕΛΑΣίτες του 8ου και 9ου Συντάγματος, έχουν δέσει
γύρω από το άντρο αυτό της εθνοπροδοσίας ασφυκτικό κλοιό 📌
Εφεδροελασίτες και από τις 3 επαρχίες πλαισιώνουν κι εδώ, στις πρώτες
γραμμές, τον ΕΛΑΣ, ενεργούν αναγνωρίσεις, δίνουν πληροφορίες.
⤵️ Και
τρεις μέρες και τρεις νύχτες, από το χάραμα της 12 Σεπτέμβρη, ο μικρός
κάμπος και τριγύρω τα βουνά κρατούν την ανάσα τους στο ασταμάτητο σάλαγο
της φονικής σύρραξης 📌
ℹ️ Για τον ΕΛΑΣ, χάρη στις Καζέρτες και στα Λίβανα, κάθε σφαίρα, είναι ακριβότερη κι από το χρυσό.
Είσαι υποχρεωμένος χίλιες να σφυρίζουν στ’ αυτιά σου και ν’ απαντάς με μία.
Μονάχα που διαθέτει «κανόνι»!
Είναι μια σκέτη κάννη, ψαρεμένη από το ΕΛΑΝ στ’ απομεινάρια κάποιου ναυαγίου.
Για να ψευτοσταθεί στον τόπο της, ύστερα από κάθε βολή, φορτώνεται μ’ έναν αρμακά πέτρες.
Μα κι έτσι, πάλι κλοτσοπηδάει και τα φέρνει όλα γύρω της, άνω – κάτω.
Και οι άντρες για σιγουριά έχουν δέσει από τη σκανδάλη της ένα
καραβόσκοινο, κι αυτό τραβάνε από καμιά δεκαριά μέτρα μακριά κάθε φορά
που θέλουν να πυροβολήσουν!…
Ο όρκος των ταγματασφαλιτών:
«ΟΡΚΙΖΟΜΑΙ
εις τον Θεόν τον Άγιον τούτον όρκον ότι θα υπακούω απολύτως εις τας
διαταγάς του ανώτατου αρχηγού του Γερμανικού Στρατού Αδόλφου Χίτλερ.
Ανατεθησόμενός μοι υπηρεσίας και θα υπακούω άνευ όρων εις διαταγάς των
ανωτέρων μου. Γνωρίζω καλώς δια μίαν αντίρρησιν εναντίον των υποχρεώσεων
μου, τας οποίας δια του παρόντος αναλαμβάνω, θέλω τιμωρηθή παρά των
Γερμανικών Στρατιωτικών Αρχών», (Καθημερινή, 30/4/1944)
▪️▪️ τα σχετικά με τη μάχη ▪️▪️ (που είναι, έτσι κι αλλιώς, λίγο-πολύ γνωστά …)
▪️ Οι
ταγματασφαλίτες τοποθέτησαν το πολυβόλο που είχαν στη διάθεσή τους στο
ρολόι της κεντρικής εκκλησίας του Μελιγαλά, του Αγιο-Λιά, και τα περίπου
50 οπλοπολυβόλα σε σπίτια γύρω από τον Αγιο-Λιά και σε ημικυκλικά
ταμπούρια γύρω από τη μάντρα του Μελιγαλά. Η επίθεση του ΕΛΑΣ, η συνολική δύναμη του οποίου ανερχόταν σε λιγότερους από 1.200 άνδρες (από το 8ο 9ο Σύνταγμα), ξεκίνησε το πρωί της 13ης Σεπτεμβρίου. Σε εφαρμογή του επιτελικού σχεδίου του, που καταστρώθηκε με τη συμμετοχή, μεταξύ άλλων, του καπετάνιου Γιάννη Μιχαλόπουλου ή Ώρίωνα από
την ηγεσία της 9ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ, το 2/9 Τάγμα ανέλαβε την
επίθεση τον τομέα μεταξύ των δρόμων Μελιγαλά-Ανθούσας και
Μελιγαλά-Νεοχωρίου, το 1/9 τον τομέα στα βορειανατολικά του Προφήτη
Ηλία, το 3/9 το βόρειο τμήμα ως το δρόμο προς τη Μερόπη και το 1/8 την
ανατολική πεδιάδα ως το δρόμο προς τη Σκάλα, στα υψώματα της οποίας
τοποθετήθηκε και το κανόνι 105 χιλ. χωρίς βάση, που χειριζόταν ο λογαχός
πυροβολικού Κώστας Καλογερόπουλος. Ο στόχος του ΕΛΑΣίτικου σχεδίου ήταν να προωθηθούν γρήγορα οι δυνάμεις του 2/9 Τάγματος, υπό τη διοίκηση του λοχαγού Τάσου Αναστασόπουλου ή Κωλοπιλάλα,
από την άκρη του οικισμού στην κεντρική πλατεία, ώστε να δεχτεί το
οχυρό του Αγιο-Λιά επίθεση από δύο πλευρές και να εξουδετερωθεί η άμυνα
των ταγματασφαλιτών.
▪️ Οι
επιτιθέμενοι, ωστόσο, έπεσαν πάνω σε ένα ναρκοπέδιο κουτιών με δυναμίτη
που είχαν τοποθετήσει οι ταγματασφαλίτες έξω από την οχύρωση του
Μελιγαλά το απόγευμα της προηγουμένης, κατά τη διάρκεια των
διαπραγματεύσεων, και έως πριν το χάραμα και το νέο σχέδιο προέβλεπε την
κατάληψη με επίθεση του Αγιου-Λιά με επικεφαλής τον Κώστα Μπασακίδη, διοικητή λόχου του 2/9.
▪️ Η νέα επίθεση των ΕΛΑΣιτών του
9ου συντάγματος υποχρέωσε τους ταγματασφαλίτες να κατεβάσουν το
πολυβόλο από το ρολόι του Αγιο-Λιά και εκείνη ανταρτών του 1/8 ανάγκασε
το φυλάκιο των αμυνομένων που βρισκόταν στο σιδηροδρομικό σταθμό να
υποχωρήσει στο μπεζεστένι (ημίκλειστη αγορά), όπου κρατούνταν όμηροι
10άδες πολίτες υποστηρικτές του ΕΛΑΣ.
▪️ Από το απόγευμα ως το βράδυ τα μέτωπα έμειναν στάσιμα, αλλά οι απώλειες οδήγησαν σε πτώση του ηθικού των ταγματασφαλιτών και απροθυμία να συνεχίσουν τη μάχη.
Μια επιτροπή που έστειλε ο διοικητής των ταγματασφαλιτών, ταγματάρχης
Διονύσιος Παπαδόπουλος, στον Παναγιώτη Στούπα στους Γαργαλιάνους για να
ζητήσει ενισχύσεις εγκατέλειψε την αποστολή της μετά την έξοδο από το
Μελιγαλά και την «κοπάνησε» κανονικά
▪️ Το μεσημέρι της 14ης Σεπτέμβρη μια
ομάδα 30 ανταρτών επιτέθηκε ρίχνοντας «τηγάνια», μεγάλες νάρκες, στα
συρματοπλέγματα του Αγιου-Λιά, αλλά δέχτηκε καταιγιστικά πυρά από τους
ταγματασφαλίτες, ενώ ο Μπασακίδης έφτασε μέσα στα ταμπούρια των
αμυνομένων, αλλά, όντας χωρίς κάλυψη, απωθήθηκε. Στο μεταξύ η θέα
τραυματισμένων ΕΛΑΣιτών και ειδήσεις για άγριες δολοφονίες από
ταγματασφαλίτες όξυνε τις διαθέσεις των αμάχων που παρακολουθούσαν τη μάχη.
▪️ Σε σύσκεψη της ηγεσίας των ταγματσφαλιτών το
πρωί της επομένης, 15ης Σεπτεμβρίου, ο Παπαδόπουλος πρότεινε
αιφνιδιαστική έξοδο προς τους Γαργαλιάνους για να ξεφύγουν από τον κλοιό
του ΕΛΑΣ. Η σύσκεψη διακόπηκε όταν το σπίτι όπου γινόταν χτυπήθηκε από
ένα βλήμα όλμου, ενώ η διάδοση του σχεδίου από τον κύκλο του Περρωτή
τρομοκράτησε τους τραυματίες ταγματασφαλίτες αλλά και τους κρατούμενους
πολίτες ΕΑΜίτες.
▪️ Η
σύσκεψη διακόπηκε οριστικά από τη νέα επίθεση στον Αγιο-Λιά, κατά την
οποία η ομάδα του Μπασακίδη χρησιμοποιώντας χειροβομβίδες και αυτόματα
υποχρέωσε σε υποχώρηση τους ταγματασφαλίτες. Από εκεί τέσσερις ΕΛΑΣίτες ξεκίνησαν να βάλλουν με οπλοπολυβόλα προς το εσωτερικό της πόλης, ενώ οι αμυνόμενοι σήκωσαν λευκές σημαίες στους
αντάρτες του 1/8 Τάγματος. Κάποιες δεκάδες ταγματασφαλίτες υπό τον
ταγματάρχη Καζάκο επιχείρησαν να διαφύγουν προς νότο και έπειτα προς το
Δερβένι, αλλά υπέστησαν απώλειες από την εφεδρεία του ΕΛΑΣ, τους
μαυροσκούφηδες του Άρη Βελουχιώτη στο δρόμο Μελιγαλά-Σκάλας και μια
διμοιρία του 11ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ στα υψώματα της Ανθούσας.
▪️ Με τη λήξη της μάχης ακολούθησε εισβολή αμάχων στο χωριό (κυρίως κάτοικοι του χωριού Σκάλα που είχε πυρποληθεί από το γερμανικό στρατό σε συνεργασία με ταγματασφαλίτες) και ανεξέλεγκτη πλέον κατάσταση –που δεν είχε να κάνει με τις ΕΛΑΣίτικες δυνάμεις.
Αναφέρεται σαν περιστατικό πως
μεταξύ των αιχμαλώτων ταγματασφαλιτών, που κρατούνταν στο μπεζεστένι, ο
Άρης -που έφτασε στο Μελιγαλά μαζί με την προσωπική του φρουρά λίγο
μετά το τέλος της μάχης- αναγνώρισε ένα χωροφύλακα τον οποίο είχε
συλλάβει και απελευθερώσει στο παρελθόν και τώρα διέταξε την εκτέλεσή
του.
▪️ Στο ανταρτοδικείο που
οργανώθηκε (επικεφαλής οι δικηγόροι Βασίλης Μπράβος και Γιάννης
Καραμούζης) καταδικάστηκαν -εννοείται με συνοπτικές διαδικασίες, περίπου
60 επικεφαλής των Ταγματασφαλιτών και ορισμένοι τα ονόματα των οποίων
είχαν προμηθεύσει οι τοπικές ΕΑΜικές οργανώσεις (ΣΣ |> εδώ η wiki,
χωρίς αναφορά σε πηγή αναφέρει «με διαδικασίες διαβλητές που σχετίζονταν και με προσωπικά κίνητρα»).
▪️ Οι εκτελέσεις έγιναν στην «πηγάδα», ένα εγκαταλειμμένο πηγάδι (έξω από το Μελιγαλά).
ΣΣ
|> Για την εκδικητική μανία του κόσμου, ο Αρίστος Καμαρινός λέει
σχετικά: (βλ Γρηγόρη Κριμπά: «Η Εθνική Αντίσταση στη Μεσσηνία και τους
γύρω νομούς»)
«Είχα
την ευθύνη της συγκέντρωσης των αιχμαλώτων στο Μπεζεστένι. Το έργο μας
ήταν πολύ δύσκολο. Επρεπε να συγκρατήσουμε ομάδες εξοργισμένων πολιτών,
οι οποίοι οπλισμένοι με τσεκούρια ορμούσαν να εκδικηθούν για τα θύματά
τους. Για να περιφρουρήσουμε τους αιχμαλώτους, βάλαμε ισχυρή φρουρά στο
Μπεζεστένι και γράψαμε με μεγάλα γράμματα: “Προσοχή Νάρκες!“»
Στις 17 Σεπτέμβρη ο Άρης πήγε στην Καλαμάτα όπου οδηγήθηκαν ο νομάρχης Μεσσηνίας Περρωτής και άλλοι δωσίλογοι αξιωματούχοι. Στην κεντρική πλατεία της πόλης το εξαγριωμένο πλήθος έσπασε τις γραμμές της ΕΛΑΣίτικης πολιτοφυλακής και οι αιχμάλωτοι λιντσαρίστηκαν ενώ δώδεκα κρεμάστηκαν από τους φανοστάτες.
▪️ Απολογισμοί θυμάτων – νεκροταφείο των θυμάτων Μελιγαλά
▪️ Σε ανακοινωθέν του ΕΛΑΣ της 26ης Σεπτεμβρίου 1944 ο υποστράτηγος Εμμανουήλ Μάντακας ανέφερε πως «σκοτώθηκαν 800 Ράλληδες», αριθμό που αναπαράγει και ο στρατηγός Στέφανος Σαράφης (ΣΣ |> «60 αντάρτες και 800 “ράλληδες”», ενώ άλλοι [Σπύρος Ξιάρχος, Η αλήθεια για τον Μελιγαλά, Καλαμάτα, 1982] υπολογίζουν ότι υπήρξαν 120 σκοτωμένοι στη μάχη και 280-350 εκτελεσμένοι στην Πηγάδα)
Έκθεση του Ερυθρού Σταυρού, ανέφερε ότι ο αριθμός των νεκρών «ξεπέρασε τους 1.000», αλλά το επόμενο έτος, το συνεργείο του Δημήτριου Καψάσκη της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας ανέφερε πως ανέσυρε από τον Μελιγαλά 708 νεκρούς.
Ακόμη και «το ΒΗΜΑ» σε άρθρο «Ο Μελιγαλάς και ο “μύθος” του»
μεταξύ άλλων αναφέρει: Ο Μελιγαλάς προτού γίνει ιδεολογικός μύθος ένθεν
κακείθεν ήταν ένα ιστορικό γεγονός που συνέβη λίγο μετά την αποχώρηση
των Γερμανών από την Πελοπόννησο. Οι
Γερμανοί έχοντας οργανώσει και ενισχύσει παντοιοτρόπως τα φιλικά τους
Τάγματα Ασφαλείας, που έκαναν τις βρώμικες δουλειές εναντίον των
ΕΑΜμιτών, φεύγοντας
άφησαν στις διοικήσεις τους την ευθύνη των περιοχών με τον φόβο των
κομμουνιστών. Από την άλλη μεριά το ΕΑΜ θέλησε να ξεκαθαρίσει την
περιοχή πριν από την έλευση της εξόριστης κυβέρνησης. Ο Μελιγαλάς δεν
διαλέχτηκε τυχαία για να γίνει θέατρο των εμφυλιοπολεμικών μαχών.
Με 3.000 περίπου κατοίκους ήταν έδρα των ιταλών καραμπινιέρων
(1941-1943), αλλά και ενός τμήματος του γερμανικού στρατού (1943-1944). Εκεί
είχε την έδρα του ένα από τα πιο ισχυρά τμήματα των Ταγμάτων Ασφαλείας
με 1.000 άνδρες στους οποίους είχαν προστεθεί κι άλλοι που ήρθαν ένοπλοι (υπήρχαν και οι κυνηγημένοι άμαχοι, από Καλαμάτα και τα γύρω χωριά)
Ο ιστορικός Ιάσων Χανδρινός αναφερόμενος στην εποχή των συνθημάτων «Αρχές της δεκαετίας του ’80» της τότε ταχέως αναπτυσσόμενης ΔΑΠ-ΝΔΦΚ/ΟΝΝΕΔ, με Ρέιντζερς, Κένταυρους και λοιπές «ομάδες κρούσης», στο «ΔΑΠίτες–Χίτες–Ταγματασφαλίτες» των αριστερών φοιτητών, παραδόξως για την κοινή λογική (ΣΣ |> καθόλου «παραδόξως» λέμε
εμείς…), υιοθετούσαν το σύνθημα αυτό, για να τονίσουν αυτάρεσκα την
ταυτότητα της «μαχητικής εθνικοφροσύνης», που οι πρώτοι τους απέδιδαν ως
βρισιά και ως μομφή. Δηλαδή τα ΟΝΝΕΔόπουλα φώναζαν «Ζήτωσαν οι Χίτες, οι ταγματασφαλίτες, ζήτω η ΟΝΝΕΔ και οι ΔΑΠίτες».
ΣΣ |> Όχι μόνο επί χούντας αλλά μέχρι το 1982 η επίσημη κυβέρνηση παίρνει μέρος στις ετήσιες εκδηλώσεις για
τον Μελιγαλά, κάποια χρόνια το μνημόσυνο για τα θύματα του Μελιγαλά
διεξάγεται από τον «Σύλλογο θυμάτων», με χαρακτήρα
«οικογενειακό-τοπικό», συνεπικουρούντος και του κάθε λογής φασισταριού από την πρωτεύουσα και στη συνέχεια –μετά το 2000 και για πολλά χρόνια περνάμε από τους ταγματασφαλίτες στους χρυσαυγίτες, με παρουσία βουλευτών της ΧΑ και τα συνθήματα που ακούγονταν 30 χρόνια πριν «Τιμή στους χίτες και ταγματασφαλίτες», «Αλήτες – φονιάδες -κομμουνιστές», «Τσεκούρι και φωτιά στα κόκκινα σκυλιά», ενώ ο Παναγιώταρος κάνει λόγο για «καινούργιους συμμορίτες, δεξιούς και αριστερούς» λέγοντας ότι τις επετείους όπως αυτή στον Μελιγαλά η Χρυσή Αυγή θα τις κάνει εθνικές εορτές…
🔻 Στις 11-Σεπ-1944 έγινε μεγάλη εκδήλωση στην κεντρική πλατεία της Καλαμάτας για την απελευθέρωση της πόλης από τον ΕΛΑΣ
🔻 Οι
εκπρόσωποι του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ μίλησαν στον κόσμο από τον εξώστη της
οικίας Τσαπέκη (ή οικίας Αρβανίτη), στην οποία παλαιότερα είχε στεγαστεί
το γερμανικό προξενείο.
🔻 Όπως πληροφορούμαστε από την εφημερίδα «Ελεύθερη Μεσσηνία», όργανο του ΕΑΜ, στο φύλλο της 13ης Σεπτεμβρίου, ακολούθησε ο ορισμός «διά βοής» της «Προσωρινής Λαϊκής Επιτροπής Καλαμάτας» με πρόεδρο τον Καλαματιανό δικηγόρο Γεώργιο Δάλλα.
Ο Δάλλας είχε εκλεγεί, μαζί με άλλους τρεις Καλαματιανούς (μεταξύ των
οποίων και μία γυναίκα, η Μάχη Μαυροειδή) ως εθνοσύμβουλος Καλαμάτας.
🔻 Συμμετείχε στις συνεδριάσεις του Εθνικού Συμβουλίου, που επικύρωσε την ιδρυτική πράξη της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ) ή «κυβέρνησης του βουνού», στις Κορυσχάδες (14-27 Μαΐου 1944).
🔻 Η «Ελεύθερη Μεσσηνία» καλούσε το λαό της Καλαμάτας να δώσει το παρόν στο γεγονός: «Το
απόγευμα στις 4.30 η ώρα θα γίνει πανηγυρική και μεγαλειώδη συγκέντρωση
στην πλατεία (Γεωργίου) του Λαού της Καλαμάτας και των χωριών.
Στη
συγκέντρωση αυτή θα γίνει δοξολογία και συλλαλητήριο. Έτσι ο λαός θα
διατρανώσει επίσημα και πανηγυρικά τη χαρά και τον ενθουσιασμό του για
το λυτρωμό του από τους ξένους καταχτητές και τους ντόπιους φασίστες,
που τόσο σκληρά κι’ απάνθρωπα τον βασάνισαν.
🔻 Στη
συγκέντρωση αυτή, που είναι πραγματικά ιστορική, όλοι και όλες, άντρες,
γυναίκες, γέροι και παιδιά, να πάρουνε μέρος και να πλημμυρίσουνε την
πλατεία και τους δρόμους της Καλαμάτας.»
🔻 Για τη μάχη του Μελιγαλά έχουν γραφτεί και γράφονται από τους αντιπάλους του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ πάρα πολλά, παραποιώντας τα γεγονότα και την ιστορική αλήθεια. Πρόκειται για μια προσπάθεια συγκάλυψης της εγκληματικής και αντιλαϊκής πολιτικής της αστικής τάξης και σε εκείνα τα χρόνια (όπως και σήμερα…)
🔻 Κανενός Έλληνα -ειδικά των
παιδιών της λαϊκής οικογένειας, δεν μπορεί και δεν πρέπει να πονάει η
καρδιά του για τους ταγματασφαλίτες. Πληρώθηκαν όπως τους άξιζε!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου