ΠΑΝΗΓΥΡΙΖΕΙ Η ΝΕΟΦΙΛΕΛΕ ΕΕ

 ..πως ανέκοψε τα καταστροφολογικά σενάρια για τεράστιο και πρώτου βαθμού συγγενείας της ακροδεξιό κύμα..με τον κόσμο να στέκει στο ένα ποδι..

Πίσω μόνο από τις εκλογές της Ινδίας, οι ευρωεκλογές είναι η δεύτερη μεγαλύτερη δημοκρατική «άσκηση» στον κόσμο. Με την ηγεσία 26 χώρών να δηλώνει αποφασισμένη στη παραμονή του Ευρωενωσιακού κωλοχανείου και την 27η στην αλλόκοτη θέση της διαδικασίας να φύγει, πάνω από 5.000 υποψήφιοι και περί τα 400 κόμματα έδωσαν τη μάχη κατάληψης στον ροταριανό όμιλο του ευρωκοινοβουλίου.

Οι φετινές ευρωεκλογές ήταν ιδιαιτέρως σημαντικές, αφού ήρθαν να καταγράψουν τις επιπτώσεις που επέφερε μια δεκαετία κρίσεων σε πολλά επίπεδα. Οι κρίσεις αυτές τεστάρισαν τα τρωτά σημεία της Ευρώπης, αλλά αποκάλυψαν και την αντοχή της, ενίοτε και την προσαρμοστικότητά της μπροστά στον κίνδυνο. Και σε χώρε όπως η δική μας επί παραδείγματι ζυγίστηκε μετρήθηκε και αποδείχθηκε ελειπής.

Εδώ και μήνες προεικαζόταν από πολλούς αναλυτές μια σαρωτική επέλαση των ακροδεξιών - λαϊκιστικών ευρωσκεπτικιστικών δυνάμεων που θα εισέβαλλαν στο Ευρωκοινοβούλιο επηρεάζοντας συντριπτικά τις μελλοντικές του αποφάσεις. Αλλά τελικώς αυτή η «επέλαση των βαρβάρων» απετράπη, μα κι αν συνέβαινε καμιά απόφαση δεν θα επηρέαζαν δεδομένου πως αυτές λαμβάνονται από κορυφαια και διορισμένα στελέχη όπως ο κεντρικός τραπεζίτης και η κομισιόν και όχι από τους αιρετούς.

Ωστόσο: Το ότι οι ακροδεξιοί λαϊκιστές έχουν κερδίσει έδαφος είναι κάτι που γνωρίζουμε εδώ και καιρό, πολύ πριν από τις ευρωεκλογές.

● Η Λέγκα κυριαρχεί στην ιταλική πολιτική σκηνή.
● Η Μαρίν Λεπέν κατάφερε να φτάσει στον δεύτερο γύρο των εκλογών της Γαλλίας το 2017.
● Το PiS κυβερνά την Πολωνία.
● Αλλού στην Ευρώπη μικρότερα κόμματα, από την AfD στη Γερμανία μέχρι το Vox στην Ισπανία, καταφέρνουν να διαμορφώνουν τις πολιτικές στις χώρες τους. Όλα αυτά είναι αποκρουστικά μεν, αλλά ήδη γνωστά.

Το ερώτημα γράφεται παραπλανητικά στον Monde των ευρωεκλογών ήταν κατά πόσον θα υπάρξει μια ακόμη μεγαλύτερων διαστάσεων στροφή προς την Ακροδεξιά και προς ποια κατεύθυνση τελικώς κινείται η Ευρώπη. Επειδή κατά τη πολιτική πρακτική νεοφιλεύθεροι και ακροδεξιοί είναι ομοούσιοι. Κατά τη πολιτική συμπεριφορά διαφέρουν. Όπως και να έχει τα αποτελέσματα της Κυριακής δίνουν μια πρώτη γεύση για το ερώτημα προς τα πού κινείται η Ευρώπη και ανακόπτουν τα πιο «θερμά» - καταστροφολογικά σενάρια για το τεράστιο κύμα του λαϊκισμού που σαρώνει την ήπειρο.

Κατ’ αρχάς, πρώτη φορά στην ιστορία των ευρωεκλογών υπήρξε αύξηση στη συμμετοχή, η οποία έφτασε το 51%, το υψηλότερο ποσοστό από το 1994. Οι ακροδεξιοί, δυστυχώς, πράγματι τα πήγαν πάλι καλά. Η Λέγκα ήρθε πρώτη στην Ιταλία, το ίδιο και η Λεπέν στη Γαλλία, που πέρασε τον Εμανουέλ Μακρόν, αν και με πολύ μικρή διαφορά, το PiS ήρθε πρώτο στην Πολωνία, όπως και ο Όρμπαν με ένα συντριπτικό ποσοστό στην Ουγγαρία.

«Φρένο» στη δυναμική

Όμως, αρχίζει να γίνεται ξεκάθαρο ότι αυτό το τεράστιας δυναμικής κύμα λαϊκισμού των προηγούμενων χρόνων, που οδήγησε τη Βρετανία να ψηφίζει την αποχώρηση από την Ε.Ε. και τους λαϊκιστές να σαρώνουν δημοσκοπήσεις και εκλογικά αποτελέσματα σε ολόκληρη την Ευρώπη, μοιάζει να ξεφουσκώνει. Ή, τουλάχιστον, σταματά να αυξάνει ραγδαία τη δυναμική του.
Όπως έγραψε και ο «Guardian», η Άκρα Δεξιά δεν έφτασε στο ύψος που πολλοί φοβούνταν. Παρά την ισχυρή εμφάνιση σε χώρες όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Ιταλία, η ευρέως προβλεφθείσα νίκη της δεν υλοποιήθηκε πλήρως.

Τα προβλήματα παραμένουν

Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι όλα είναι ρόδινα στην Ένωση. Πέρα από το γεγονός ότι είναι η δεύτερη μεγαλύτερη δημοκρατία, αλλά και η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, η Ε.Ε. αντιμετωπίζει και ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων που χρήζουν άμεσης ανταπόκρισης: αναιμική ανάπτυξη, άνοδο αυταρχισμού τόσο στον υπόλοιπο κόσμο αλλά και σε χώρες μέλη της, στρατούς με υποαπόδοση, δίχως κοινή στρατιωτική οργάνωση και μια ανικανότητα να διαχειριστεί επαρκώς το κύμα της μετανάστευσης.

Εκτός από Ρωσία και ΗΠΑ, που δεν καλοβλέπουν την Ε.Ε., τώρα και η Κίνα προσπαθεί να βρει εισόδους επηρεασμού, σύμφωνα με το «Spiegel». Αν επιχειρήσουμε να δούμε τι συνέβη στις βασικές ευρωπαϊκές χώρες, η εικόνα συνοπτικά είναι η εξής:

Ιταλία

Η ακροδεξιά Λέγκα του Σαλβίνι πήρε 33,6%, ενώ το Δημοκρατικό Κόμμα της αντιπολίτευσης συγκέντρωσε 23,5%. Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών στην Ιταλία μπορεί δυνητικά να επιφέρει αλλαγές στις ισορροπίες εξουσίας στον κυβερνητικό συνασπισμό της Λέγκας με το Κίνημα Πέντε Αστέρων, αφού από 32% που είχε πάρει το Κίνημα Πέντε Αστέρων στις περσινές εθνικές εκλογές την Κυριακή καταποντίστηκε στο 16,6%.

Ισπανία

Εντελώς αντίθετη εικόνα, αφού εδώ τα «παραδοσιακά» κόμματα της Κεντροδεξιάς και της Κεντροαριστεράς ουσιαστικά «αναγεννήθηκαν», με ποσοστά 20% και 33% αντίστοιχα. Το νέο ακροδεξιό κόμμα Vox δεν κατάφερε να συγκεντρώσει πάνω από 6,2%, ενώ οι υποτονικοί πια Podemos δεν ξεπέρασαν το 10,1%.

Γερμανία

Στη Γερμανία πραγματικοί νικητές αποδείχθηκαν οι Πράσινοι, που διπλασίασαν τα ποσοστά τους από τις προηγούμενες εκλογές φθάνοντας το 20,7%. Η CDU της Μέρκελ μαζί με τη CSU πήραν 28% πέφτοντας 7 μονάδες από το 2014. Οι Σοσιαλδημοκράτες του SPD καταποντίστηκαν στο 15,6% χάνοντας 11 μονάδες και οι εσωκομματικοί τριγμοί είναι έντονοι. Η ακροδεξιά AfD συγκέντρωσε 10,6%, απόδοση μειωμένη σε σχέση με τα ποσοστά της στις εθνικές εκλογές του 2017 (12,6%). Στο Βερολίνο έχουν ήδη αρχίσει γκρίνιες γύρω από το «άστρο» της Καρενμπάουερ, αλλά και αμφιβολίες για την αντοχή του κυβερνητικού συνασπισμού.

Γαλλία

Στη Γαλλία η Μαρίν Λεπέν αναδείχθηκε πρώτη, αλλά το ποσοστό της, 23,5%, είναι ελαφρά μειωμένο σε σχέση με το 2014. Ο Εμανουέλ Μακρόν είναι δεύτερος με μια μονάδα διαφορά (22,5%), μικρότερη απώλεια από αυτή που προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις. Η εκλογική κατάρρευση για τις δυο παραδοσιακές παρατάξεις της Γαλλίας, τους Ρεπουμπλικανούς και τους Σοσιαλιστές, συνεχίστηκε, ενώ οι Πράσινοι αναδείχθηκαν στην τρίτη θέση.

Ουγγαρία

Σαρωτική νίκη του αυταρχικού Βίκτορ Όρμπαν, με το κόμμα του να λαμβάνει 13 από τις 21 έδρες της Ουγγαρίας στο Ευρωκοινοβούλιο.

Ολλανδία

Πολύ πιο αισιόδοξο το μήνυμα από την Ολλανδία, όπου κέρδισαν οι Σοσιαλιστές, ενώ τα αντιευρωπαϊκά κόμματα στη χώρα χάνουν έδαφος. Τα δύο ακροδεξιά κόμματα μαζί συγκέντρωσαν ένα 15%.

Βρετανία

Εδώ έχουμε την πρωτοφανή και αλλόκοτη περίπτωση της χώρας που συμμετείχε στις ευρωεκλογές, ενώ έχει ήδη ψηφιστεί και αποφασιστεί η επερχόμενη έξοδός της από την Ένωση τον Οκτώβριο, αλλά χωρίς να έχει ακόμη καθοριστεί η μορφή και ο τρόπος αυτής της εξόδου. Το μόνο που μας έδειξαν οι ευρωεκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι ότι παραμένει βαθιά διχασμένο λόγω του Brexit. Το κόμμα του Brexit του λαϊκιστή Νάιτζελ Φάρατζ ήρθε πρώτο λαμβάνοντας το ένα τρίτο των ψήφων. Από την άλλη το φιλοευρωπαϊκό κόμμα των Φιλελευθέρων κατέγραψε άνοδο.

Τα δυο παραδοσιακά κόμματα των Συντηρητικών και των Εργατικών τσακίστηκαν στις ευρωεκλογές λαμβάνοντας 8,7% και 14% αντίστοιχα. Οι Εργατικοί, βλέποντας ότι πλήρωσαν την αμφίσημη στάση του ηγέτη τους για το αν πρέπει ή όχι να γίνει δεύτερο δημοψήφισμα, πιέζουν τώρα τον Κόρμπιν να ταχθεί ξεκάθαρα υπέρ ενός δεύτερου δημοψηφίσματος στη Βρετανία. Όπως και να έχει, οι Βρετανοί ευρωβουλευτές θα αποχωρήσουν από το Ευρωκοινοβούλιο όταν – ή εάν – τελικώς η χώρα τους φύγει από την Ε.Ε.

Βαριές απώλειες των δυο μεγάλων

Επί χρόνια η πολιτική στην Ευρώπη κυριαρχούνταν από τις δυο μεγάλες πολιτικές οικογένειες, την Κεντροδεξιά (Λαϊκό Κόμμα) και την Κεντροαριστερά (Σοσιαλδημοκράτες). Το 2014 το 76% των Ευρωπαίων πολιτών ζούσε σε χώρες όπου η κυβέρνηση ανήκε είτε στη μία είτε στην άλλη από τις δυο μεγάλες πολιτικές ομάδες. Σήμερα το ποσοστό αυτό είναι μόλις 38%.

Στη Γαλλία, για παράδειγμα, η κυριαρχία των κεντροδεξιών Ρεπουμπλικανών και των κεντροαριστερών Σοσιαλιστών έδωσε τη θέση της στον συναγωνισμό μεταξύ Εμανουέλ Μακρόν και Μαρίν Λεπέν. Κόμματα «outsiders», διαφόρων ιδεολογικών αποκλίσεων, που δεν ανήκουν στις παραδοσιακές μεγάλες πολιτικές ομάδες, κυβερνούν επίσης σε Ιταλία, Πολωνία και Ελλάδα. Η ίδια τάση βλέπουμε να επιβεβαιώνεται και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου οι παραδοσιακοί κεντρώοι χώροι, οι Σοσιαλδημοκράτες και το Λαϊκό Κόμμα (EPP), εξασθένησαν σημαντικά.

Πολιτικές αναζητήσεις

Όμως, ενώ το παλιό δίπολο EPP και Σοσιαλδημοκρατών εξασθενεί, δεν υπάρχει ακόμη τίποτε να το αντικαταστήσει. Αυτό που τώρα αρχίζει να αναδύεται είναι ένας νέος μεσαίος χώρος, όπως παρατηρεί ο «Guardian», που περιλαμβάνει κόμματα όπως τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες και το En Marche, το κόμμα του Μακρόν. Επίσης ένα κύμα μεγάλων εκλογικών επιτυχιών σημειώνουν οι Πράσινοι.
Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες η δημόσια συζήτηση γύρω από τις κοινωνικές αλλαγές και τα θέματα της ταυτότητας έχουν αντικαταστήσει την παλιά κόντρα «Αριστερά εναντίον Δεξιάς».

«Φαγωμάρα» στην Ακροδεξιά

Η γενική τάση που ανιχνεύεται είναι μια τάση απομάκρυνσης από τα μονολιθικά κόμματα, πράγμα που, σύμφωνα με τον «Economist», σημαίνει ότι ο κατακερματισμός θα είναι το νέο χαρακτηριστικό του Ευρωκοινοβουλίου. Αυτή η τάση μάλιστα επηρεάζει και τα λαϊκιστικά κόμματα, δηλαδή και οι ακροδεξιοί ευρωσκεπτικιστές υπόκεινται στη διαδικασία του κατακερματισμού.

Χαρακτηριστικά, από το μεγάλο κοινό «κάλεσμα» στο Μιλάνο των εθνικιστικών κομμάτων της Ευρώπης έλειπαν το εθνικιστικό κόμμα της Πολωνίας (Νόμος και Δικαιοσύνη) που βρίσκει τον Σαλβίνι υπερβολικά ρωσόφιλο, αλλά και οι εθνικιστές Δημοκράτες της Σουηδίας, που απορρίπτουν τη Λεπέν για τον ίδιο λόγο, ως ρωσόφιλη. Ακόμα και ανάμεσα στα υπόλοιπα εθνικιστικά κόμματα, που επιφανειακά δείχνουν να συμπλέουν, είναι ήδη εμφανείς οι διαχωρισμοί.

Η έλλειψη εύκολων πλειοψηφιών στην επόμενη Ευρωβουλή πρακτικά θα σημαίνει μια σειρά από διάφορες ανά περίπτωση συμμαχίες, ειδικά σε επίμαχα θέματα όπως ο προϋπολογισμός της επόμενης επταετίας, οι πολιτικές φύλαξης των συνόρων και οι κανόνες δικαίου σε χώρες όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία.

Το London School of Economics τονίζει ότι το προηγούμενο Ευρωκοινοβούλιο έχει ήδη βιώσει την παρακμή της δύναμης που είχαν από κοινού οι δυο μεγάλες πολιτικές ομάδες, με μια συμμαχία κεντροαριστερών - φιλελευθέρων να κερδίζει ψηφοφορίες σε θέματα Δικαιοσύνης και περιβάλλοντος και μια δεξιά συμμαχία να κερδίζει κάποιες ψηφοφορίες σε οικονομικά θέματα. Προβλέπει ότι αυτή η πρακτική θα συνεχιστεί, απλώς με ακόμα μεγαλύτερη αβεβαιότητα και περισσότερα παζάρια, κάτι σαν μόνιμο ευρωπαϊκό «Game of Thrones».

Θεωρεί, μάλιστα, ότι στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο η αποδυναμωμένη γαλλογερμανική συμμαχία ίσως αναγκαστεί να «δώσει» περισσότερο χώρο σε καινούργιες ομάδες αποφάσεων, όπως τη Χανσεατική Λίγκα, μια ομάδα βόρειων χωρών με μάλλον αυστηρή κοσμοθεωρία για την οικονομική πολιτική της Ε.Ε.

Ακροδεξιά σκάνδαλα

Όσον αφορά τα εθνικιστικά κόμματα του Ευρωκοινοβουλίου, όπως αποδεικνύει και το πρόσφατο «σκάνδαλο Ibiza» στην Αυστρία, την ίδια στιγμή που πλασάρονται ως ένθερμοι υπερπατριώτες στις χώρες τους, δεν έχουν κανένα πρόβλημα να συνωμοτούν με ξένες δυνάμεις, να εξασφαλίζουν χρηματοδότηση από σκιώδεις δωρητές ή και να δρουν ως μαριονέτες σε ζητήματα πολιτικής.

Το σκάνδαλο Στράχε, σύμφωνα με το «Spiegel», έπληξε σημαντικά το αφήγημα των ακροδεξιών λαϊκιστών, ότι δήθεν είναι οι ηθικά ακέραιοι που υπερασπίζονται τον λαό τους ενάντια στις διεφθαρμένες ελίτ. Στην πραγματικότητα οι ακροδεξιοί λαϊκιστές είναι η διεφθαρμένη ελίτ, έγραψε το «Spiegel».

Παρόμοια ζημιά στην εικόνα των εθνικιστών επιφέρουν και τα δάνεια εκατομμυρίων της Λεπέν από ρωσικές τράπεζες, αλλά και τα μηνύματα υψηλά ιστάμενου του Κρεμλίνου, που έγραφε ότι «η Μαρίν Λεπέν δεν απογοήτευσε τις προσδοκίες μας», σύμφωνα με το «Spiegel».

Στη Βρετανία, εξάλλου, ο Νάιτζελ Φάρατζ ερευνάται από την Υπηρεσία Καταπολέμησης Εγκλήματος (National Crime Agency) λόγω υποψιών ότι έλαβε χρήματα από τη Ρωσία μέσω έμμεσων καναλιών.

Τον Απρίλιο δημοσιεύθηκε ρεπορτάζ στα BBC, «Spiegel», ZDF και «La Repubblica» για τον βουλευτή της γερμανικής AfD Μάρκους Φρονμάιερ, όπου εμφανιζόταν σε έγγραφο αξιωματούχων της ρωσικής κυβέρνησης με την ένδειξη «Πιθανότητες εκλογής του στη γερμανική Βουλή: υψηλές. Απαιτείται υποστήριξη στην προεκλογική του εκστρατεία». Και την εκτίμηση ότι ο συγκεκριμένος θα είναι «ένας βουλευτής υπό τον απόλυτο έλεγχο της Ρωσίας». Παρόμοια παραδείγματα πληθαίνουν διαρκώς. Τι αποδεικνύουν και με υπό την αυστηρή προϋπόθεση πως οι πληροφορίες δεν προκύπτουν από προπαγανδιστικούς μηχανισμούς; Πως ο πόλεμος μεταξύ των οικονομικών κολοσσών μόλις έχει ξεκινήσει..