ΣΤΟΥ ΔΟΥΡΓΟΥΤΗ..

 1955, Aθήνα..Ο προσφυγικός συνοικισμός του Νέου Κόσμου(στου Δουργούτη η Δουργούτι) . 

(Σημ Κλυδ: Μια εξιδανικευμένη εικόνα των προσφυγικών συνοικισμών που χάθηκαν μας δίνει η Μαρία Ιορδανίδου στο μυθιστόρημά της «Σαν τα τρελά πουλιά» (σελ 97)." Αρχικώς την ευχαριστώ που ασχολήθηκε με την ταπεινοτητα της ιθαγένειάς μου.. Γέννημα θρέμμα της προσφυγικής συνοικίας αυτής είμαι.. Δυο παρατηρήσεις στην εξαιρετική περιγραφή της. Πρώτον δεν την κατοικούσαν κατά κύριο λόγο Αρμεναίοι αλλά πρόσφυγες εκ της Μικράς Ασίας. Δεύτερον οι Τούρκοι είχαν ήδη μέχρι το 1950 καταβάλλει τις αποζημιώσεις για τη στέγαση αλλά είχαν αυτές εξαερωθεί από τους γηγενείς λωποδύτες διαχειριστές. Τέταρτον πέραν όλων όσων πολύ παραστατικά περιγράφεις για την υποδοχή των ματωμένων προσφύγων, τους προσφωνούσαν οι Κουκακιώτες προσβλητικά και με τον χαρακτηρισμό πρό-σφιγγες !! Και τέλος ιστορική γειτονιά μάτωσε κατά το μπλόκο του Δουργουτίου σημειώνοντας ένδοξα τη παρουσία της στην ιστορία κι εκεί καταμεσής των παραγκών υπήρχε ένα τετράγωνο από κτισμένα σπίτια που λέγονταν Ιταλικά γιατί προορίζονταν για τους Ιταλούς αξιωματικούς που όμως δεν τα κατοικησαν ποτέ..Εκεί γεννήθηκα εγώ τη δεκαετία του πενήντα.. Κατά τα λοιπά το μυθιστόρημα είναι σαγηνευτικό..)

Σαν τρελά πουλιά



....Αριστούργημα ήταν αυτοί οι προσφυγικοί συνοικισμοί. Σκηνικό για ιταλικές μαριονέτες, όπου η νοικοκυρά σου χαμογελούσε από το μπαλκονάκι. Οι πιο πολλές παράγκες, με ατομική πρωτοβουλία, βαμμένες διάφορα χρώματα. Τα δρομάκια ανάμεσα στις παράγκες θεοκάθαρα. Πουθενά τρεχούμενα νερά, πουθενά σκουπίδια. Το εσωτερικό της παράγκας καλοστολισμένο, με το τραπεζάκι του, το μιντεράκι του, όλα μικροσκοπικά, της γιαγιάς την πολυθρόνα, της καρδερίνας το κλουβί, και την γάτα καθισμένη αξιοπρεπέστατα μπροστά στην ανοιχτή πόρτα.." Η περιοχή του Νέου Κόσμου είναι ταυτισμένη στη σύγχρονη ιστορία της πόλης με την εγκατάσταση σε αυτή των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής. Πριν την έλευση των προσφύγων, η περιοχή ήταν απομακρυσμένη από την πόλη και είχε ελάχιστους κατοίκους. Οι πρώτοι πρόσφυγες φτάνουν στην περιοχή ήδη από το 1921, ενώ μετά την κατάρρευση του μετώπου το προσφυγικό κύμα γιγαντώνεται. Στο Νέο Κόσμο ή στου Δουργούτη, όπως ήταν τότε γνωστή η περιοχή, θα εγκατασταθούν χιλιάδες οικογένειες ελληνορθόδοξων, αλλά κυρίως Αρμενίων προσφύγων.Λόγω της δεινής οικονομικής κατάστασης στην οποία είχε περιέλθει η χώρα η κατασκευή μόνιμων κατοικιών καθυστερεί σημαντικά με αποτέλεσμα χιλιάδες οικογένειες να διαμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα υπό άθλιες συνθήκες σε συγκροτήματα παραπηγμάτων. Ακόμα και δημόσια κτήρια της συνοικίας όπως η κεντρική αγορά, οι εκκλησίες αλλά και τα σχολεία θα στεγαστούν και αυτά σε παράγκες. Φυσικά, υπήρχαν και αρκετά καφενεία, αλλά και ένας κινηματογράφος, που συχνά έφερνε τούρκικα έργα. Ένα πρόχειρο νοσοκομείο της Near East Relief με Αρμένιους γιατρούς παρείχε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ενώ στην καταπολέμηση του τραχώματος, που αποτελούσε μάστιγα της εποχής, θα συμβάλει το Ίδρυμα «Χάουαρντ Καραγκιοζιάν». Την εξάπλωση των ασθενειών απέτρεπαν εν μέρει το τακτικό ασβέστωμα των καταλυμάτων, ο σχολαστικός καθαρισμός των ιδιωτικών και δημόσιων χώρων από τους ίδιους τους πρόσφυγες καθώς και η κατασκευή χαντακιών για τα λύματα.Οι πρόσφυγες με την εγκατάστασή τους θα έρθουν αντιμέτωποι με την καχυποψία και την εχθρική συμπεριφορά των ντόπιων. Στους πρόσφυγες θα αποδοθούν προσβλητικά επίθετα όπως «τουρκόσποροι», «γιαουτοβαπτισμένοι» και «σκατοογλούδες», ενώ ο φιλομοναρχικός τύπος της εποχής θα βρίθει δημοσιευμάτων με έντονο αντιπροσφυγικό μένος.Το όνομα της γειτονιάς προέρχεται είτε από έναν παλιό οθωμανό κτηματία, τον Δουργούτ Αγά, του οποίου τα κτήματα βρισκόντουσαν εδώ, είτε από κάποιον κτηματία Δουργούτη των νεότερων χρόνων. Η σωστή ονομασία της γειτονιάς, αφού το όνομά της προέρχεται από όνομα ανθρώπου, είναι στου Δουργούτη, κάτι που με την πάροδο του χρόνου ξεχάστηκε, για να φτάσουμε στο σημερινό «Το Δουργούτι».http://miavolta.gr/?p=90 φωτογράφος Hans Gerber.