ΑΣΤΕΓΙΑ Ή ΣΟΒΙΕΤΙΑ ;

Eυγένιος Ανδρικόπουλος

Έχω κατ’ επανάληψη δηλώσει και όχι μόνον μία φορά και όχι μόνον από εδώ, πως κομμουνιστής υπήρξα στα χρόνια των σπουδών αλλά έχω αποσυρθεί της κυκλοφορίας του συγκεκριμένου χώρου δεκαετίες τώρα.

Είναι θέμα χαρακτήρα. Δεν βολεύομαι πουθενά.. Ανυπότακτος. Απείθαρχος. Ατίθασος. Απόδειξη πως όταν βρίσκομαι πλάι σ’ ένα θεούσο μου έρχονται χίλιες μύριες αποδείξεις περί της ανυπαρξίας του θεού και αντιστρόφως.

Πάντα όμως θαύμαζα τους συντρόφους ή φίλους που ήταν έτοιμοι να γίνουν Ιφιγένειες για μια ιδέα.. Αυτοί που το εμείς υπερέχει του εγώ. Αυτούς που καθυποτάσσουν το θέλω στο θέλουμε.. Πρόκειται για το είδος εκείνο των ανθρώπων που ευδοκιμεί εν αφθονία μόνον σε μια πολιτική παράταξη ή τουλάχιστον εγώ εκεί διασταυρώθηκα μαζί του... Το ΚΚΕ.

Είναι 1976 ή 77 αν θυμάμαι καλά έχω ήδη παραιτηθεί του Ριζοσπάστη μετά την επανάσταση των γαρυφάλλων στην πορτογαλία και εργάζομαι σε μια νεοσύστατη ιστορική στη συνέχεια εφημερίδα ταυτοχρόνως με το ραδιόφωνο της ΕΡΤ όπου μαζί με την Λιάνα την Κανέλη προβάλλαμε μια καθημερινή δημοφιλή τότε παραγωγή. Στούντιο ένα καλημέρα την είχαμε ονομάσει και είμαστε στον αέρα επί δίωρο κάθε πρωί.

Η Λιάνα ανοιχτό μυαλό εκρηκτική και κάθε άλλο παρά συντηρητική, εγώ αυτός που μόλις σας περιέγραψα. Υπό αυτές τις συνθήκες μας βρήκε η πρόσκληση και πρόκληση μαζί:

Σας καλούμε να ταξιδέψετε μαζί μας στη Μόσχα σε ένα ταξίδι γνωριμίας με τον Σοβιετικό λαό. Υπογραφή ΕΦΕΕ. Εγώ πήρα τα ρίσκα μου και το αποφάσισα. Εκείνη όχι. Έτσι κι αλλιώς κάποιος έπρεπε να μείνει πίσω.

Δεν θα σας κουράσω. Θα σας μεταφέρω τις εικόνες μου σε τίτλους.

Ότι είχε δημόσιο χαρακτήρα ήταν αξιοζήλευτο, θαυμαστό, σαγηνευτικό. Τόσο αισθητικά όσο και λειτουργικά. Νοσοκομεία σχολεία μουσεία η μαγεία των σταθμών του μετρό οτιδήποτε είχε σχέση με το δημόσιο. Ότι αφορούσε την ιδιωτική ζωή ήταν μάλλον υποτιμημένο και αν προσωπικά δεν μου έκανε όσο σε κάποιους εντύπωση ήταν γιατί προερχόμουν από συνθήκες ακραίας φτώχειας.

Από μια παραγκούπολη της οποίας το ..τζακούζι ήταν στη .. σκάφη ως τα δεκαοκτώ μου που πρωτομπήκα σε κανονική μπανιέρα. Φαντάζομαι πως την ίδια αίσθηση θα είχε και ένας εκ των εξήντα εκατομμυρίων αμερικανών αστέγων του μακάριου πολιτικού ύπνου κάτω από τη σημαία του σε κούτα.

Κατά τη διάρκεια των εργάσιμων ωρών κόσμος στους δρόμους πλην ίσως εκείνων που όφειλαν να είναι δεν κυκλοφορούσε ασκόπως, για ν’ αρχίσουν τα δεικτικά σχόλια περί απαγόρευσης της κυκλοφορίας.

Στην ουσία απαγορευτικό είχε εκδοθεί για την ανεργία και πάλευε ο δύστυχος ο νεαρός ξεναγός μας να το εξηγήσει με παραδείγματα του τύπου: εγώ κρυβόμουν δύο μήνες μετά το στρατιωτικό γιατί μ’ έψαχναν για δουλειά, αλλά αν είσαι έλληνας αντιδραστικός και ψάχνεσαι για τρύπα στο σύστημα, θα την επινοήσεις..

Ώσπου κάποια στιγμή πίεση στη πίεση απάντησε παρορμητικά το παιδί, πως εντάξει η πολιτική κριτική δεν είναι κάτι που ασκείται στους δρόμους αλλά στις κομματικές συνελεύσεις! Τι ήταν να το πει!! Πανικός στο πούλμαν από τα τσινάρια της δεξιάς πολιτικής πρέζας!!

«Νάτα τα λέγαμε δεν υπάρχει ελευθερία και ένα σωρό μαλακίες από αυτές της βρεφονηπιακής προπαγάνδας που ασκείται χρόνια τώρα κατά του σοσιαλισμού.

Σηκώθηκα όρθιος έτσι ασυγκράτητος που είμαι για να τους πω ότι έχετε μπερδέψει τα νεφρά με τα’ ρχίδια. Άλλο ανεύθυνη ελευθεροστομία κι άλλο ελευθερία της ευθύνης και σοβαρή πολιτική κριτική.. Κι αυτό πότε;

Όταν ακόμη ούτε κατά διάνοια δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε τα σύγχρονα λαϊκά καφενεία. 
Το διαδίκτυο του μαζικού αυνανισμού.. 

 
‘Οπου μπορείς να φιλοκαλείς γαρ μετ’ ευτελείας και να φιλοσοφείς άνευ μαλακίας κατά πάσης αρχής και εξουσίας και αυτή να σε γράφει στ’ αρχίδια της..

Ροντέο το πούλμαν μ’εμάς να το διασκεδάζουμε αλλά: Την επομένη το πρωί για την ξενάγηση στο κτήριο της ραδιοτηλεόρασης –ένα μεγαθήριο που η ερτ έμοιαζε παιδικό παιχνίδι εμπρός του- ο ξεναγός είχε αλλάξει!

Αντικαταστάθηκε από μια αυστηρή κοπελιά της οποίας τα ελληνικά ήταν τουλάχιστον τρία επίπεδα ψηλότερα των δικών μας και ήταν λιτή περιεκτική δίχως να μας επιτρέπει προεκτάσεις πανηγυρτζίδικου χαρακτήρα στο πούλμαν.

Για ν’ αλλάξει και η ποιότητα των σχολίων. Ο θηλυκός Στάλιν και παρόμοιες ατάκες που πήγαιναν νύχι κρέας με το ψυγείο του περιβάλλοντος.

Εν πάσι περιπτώσει πότε με επιφωνήματα θαυμασμού – ιδία εκεί όπου ένα ολόκληρο τμήμα στο ραδιοτηλεοπτικό μέγαρο σαράντα υπαλλήλων μιλούσαν αποκλειστικά ελληνικά ως δεύτερη γλώσσα - και πότε με βλέμματα υποτιμητικά όταν επισκεπτόμαστε κάποιο διαμέρισμα γιατί οι εσωτερικές πόρτες ήταν ελαφρώς φθαρμένες- στη παραγκούπολή μας δεν είχαμε καν πόρτες κουρτίνες είχαμε- η ξενάγηση άρχισε να βαίνει προς το τέλος της με τελευταίο σταθμό το Κρεμλίνο...

Και θα ήταν μια επίσκεψη ρουτίνας αν δεν έκανα κι εγώ τη μαλακία μου.. Ελληνόπουλο ήμουν.. Πριν λήξει έτσι αυτός ο πολιτικός τουρισμός έκανα το λάθος να ρωτήσω τη νέα ξεναγό μας γιατί άλλαξε ο νεαρός. Δίχως κανένα δισταγμό μου απάντησε ενώπιον όλων πως ο συνάδελφός της ήταν εξαιρετικά αυθόρμητος σε σχέση με το περιβάλλον, που μάλλον είναι εχθρικό τη συμπλήρωσα γελώντας εγώ.. Εννοούσα με διόρθωσε κοιτώντας με αυστηρά πως δεν ήταν σχολική εκδρομή..

Νέο ροντέο στο πούλμαν μα αυτή δεν διατίθετο να μας παρακολουθήσει. Μας κοίταξε σαν πρωτόγονα ζώα και μας εγκατέλειψε στην οχλαγωγία μας..

Βεβαίως και όπως αντιλαμβάνεστε όσοι έψαχναν υλικό καταστροφολογίας απευθύνθηκαν στη συνέχεια στον οδηγό του πούλμαν και με υπονοούμενα έψαχναν να μοιράσουν νάυλον κάλτσες και τζιν μετατρέποντας τον πολιτικό τουρισμό σε σεξικό τουρισμό.

Πήραν όμως απαντήσεις αφοπλιστικές και τους πνίγηκε το γέλιο στο στόμα! «Στο ξενοδοχείο σας κάτω είναι αλλά δεν παίρνουν κάλτσες δολάρια παίρνουν» τους ξέρανε ο Ρώσος γιατί ούτε λιγο ουτε πολύ τους δήλωνε πως είναι ελεγχόμενη η συναλλαγή..

Κόκαλο οι γαμίκουλές μας.. Λες ρε να μας την έχουν στημένη και να μας στύβουν κανονικά με ρωτάει ένας πονηροδεξιούλης της νομικής.. Γιατί ρε Μάρλον Μπράντο μας περίμεναν πως και πως για να διαιωνίσουν το είδος μας , του απαντώ και πέφτει το γέλιο της αρκούδας..

Και θα ήταν όλα καλά όλα ανθηρά αν δεν είχα την δεύτερη φαεινή ιδέα όταν επέστρεψα να σχολιάσω την αντικατάσταση του ξεναγού από μικροφώνου και μάλιστα του κρατικού ραδιοφώνου. Το πέρασα κάπως επιδερμικά γιατί ήξερα πως στις συντηρητικές εφημερίδες τα παραπολιτικά σε σχέση με την αντικατάσταση θα έσταζαν χολή και είπα να προλάβω μέρος της αλήθειας..

Έλα όμως που το ΚΚΕ πήρε το πνεύμα για οινόπνευμα και τσούχτηκε! Δεδομένης και της πρόσφατης παραίτησής μου δέχθηκα την επομένη μια πολιτική επίθεση από τον Τάκη τον Αδάμο στα Ριζοσπαστικά που άφησε τον πατέρα μου ξερό.. Μια ανάσα πριν από το έμφραγμα.

Ο γιος μου ο γιος μου επαναλάμβανε διαρκώς σαν να έλεγε κι εσύ Βρούτε, σε έναν τύπο, εμένα, που μάταια επιχειρούσε να του εξηγήσει πως επρόκειτο για παρεξήγηση. Τα πήρα στο κρανίο και μ’ ένα σάλτο στη Φειδίου και στον δεύτερο όροφο όπου και το γραφείο του στεγνού διευθυντή του Ριζοσπάστη Γρηγόρη του Φαράκου. Μπροστά και ο Γιάννης ο Θεοδωράκης ο αδελφός του Μίκη και μέντοράς μου στη δημοσιογραφία. Καλώς τον με χαιρετά ο Γιάννης μ’ ένα μουγκρητό ο Φαράκος. Για να καταλάβω πριν σ’ αρπάξω από τον γιακά του λέω με μάτια που έβγαζαν φλόγες.. Ποιος σου έδωσε το δικαίωμα κι εσένα και του άλλου (τον αδάμο εννοούσα) να θέσεις σε κίνδυνο τη ζωή του πατέρα μου;

Το ήξεραν ήδη.. Είχε πάρει τηλέφωνο η μητέρα μου και είχαν δοθεί αμοιβαίες εξηγήσεις. Το σχόλιο που είχα κάνει δεν το είχαν ακούσει οι ίδιοι αλλά τους είχε μεταφερθεί.. Και με τις μεσημεριανές εφημερίδες να έχουν οργιάσει συναγωνιζόμενες η μία την άλλη σε τίτλους του τύπου «τα γκούλακ σε πούλμαν» «ξεναγός εξορίζεται» και άλλες τέτοιες χονδροειδείς παπαριές θεώρησαν και όχι αδίκως πως εγώ είχα από το πρωί ανάψει τη φωτιά και μου τα έχωσαν.

Γιατί τα γράφω; Για να καταλάβετε πόσο επιπόλαια στη καλλίτερη και ιδιοτελώς στη χειρότερη περίπτωση, διαμορφώνονται οι ειδήσεις ή τα σχόλια που διαβάζετε, έτσι ώστε να εξάγετε συμπεράσματα ουσίας επι των πτυχών μιας κοινωνικής και οικονομικής ζωής, που αφορούν την επιβίωση εκατομμυρίων ανθρώπων. Και κυρίως πόσο μπορείτε να τα εμπιστεύεστε.. Γι αυτό:

Ό,τι συγκρούεται με τη λογική σας πετάξτε το στον κάδο ανακύκλωσης πριν σας μολύνει ως ιός τον εγκέφαλο..