ΤΟ ΘΟΛΟ ΤΟΠΙΟ ΤΗΣ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΜΕΡΑΣ (ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΕΤΙΝΑΚΗΣ)

Ανιχνεύοντας τα
βαθύτερα αίτια
της τουρκικής πρόκλησης

 
Μία ημέρα μετά την ιδιαίτερα προκλητική τουρκική ενέργεια απέναντι στη Ρωσία, το τοπίο παραμένει θολό ως προς τα αίτια που την προκάλεσαν. Αλλά και ποιος ο απώτερος σκοπός της τουρκικής πράξης.

 
Ακόμη κι αν έγινε παραβίαση του τουρκικού εναέριου χώρου, από το ρωσικό μαχητικό, η διάρκειά της για λίγα δευτερόλεπτα, δεν δικαιολογεί την κατάρριψη, σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες εμπλοκής.
 
  Στο χρονικό διάστημα που φέρεται ότι έγινε η παραβίαση του τουρκικού FIRουσιαστικά θα ήταν για απόσταση περί το μισό μίλι εντός.
 
Ψάχνοντας τα βαθύτερα αίτια της τουρκικής ενέργειας, θυμίζουμε ότι μόλις την περασμένη Παρασκευή η Τουρκία –όπως έγραψε η Χουριέτ- είχε προειδοποιήσει την  Ρωσία ότι «θα λάβαινε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να εξασφαλίσει την ασφάλεια των συνόρων της, λόγω των ρωσικών στρατιωτικών επιχειρήσεων στην περιοχή που κατοικούν Τουρκομάνοι στη μεθόριο της Συρίας με την Τουρκία».
 
Αυτοί που αποκαλούν οι Τούρκοι «Τουρκομάνοι». Είναι εισαγόμενοι Ουϊγούροι και Ουζμπέκοι που αυτοαποκαλούνται «μουτζαχεντίν μαχητές». Αυτοί αντιμετωπίζουν ιδιαίτερη πίεση από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς και την προέλαση των κυβερνητικών συριακών δυνάμεων.
 
  Εάν επαληθευθεί ότι ευθύνονται για το φόνο του ενός από τους Ρώσους πιλότους και ενός Ρώσου πεζοναύτη που επέβαινε στο ελικόπτερο διάσωσης τότε θα πρέπει να αναμένεται εντατικοποίηση των ρωσικών επιχειρήσεων εναντίον τους.
Όπως επισημαίνουν στρατιωτικοί αναλυτές, οι μελλοντικές βομβιστικέ ς επιχειρήσεις των ρωσικών μαχητικών αναμένεται να έχουν μεγαλύτερη αεροπορική κάλυψη για να αποτρέπουν ενδεχόμενη επίθεση εναντίον τους.
 
Ένας από τους λόγους που εξόργισε τον Πούτιν, ήταν ότι η Τουρκία ζήτησε την σύγκλιση του ΝΑΤΟ «λες και εκείνη ήταν που δέχτηκε επίθεση», αντί να ζητήσει να συζητηθεί η κρίση με την Ρωσία.
«Αυτό το τραγικό γεγονός θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στις ρωσο-τουρκικές σχέσεις. Ως τώρα θεωρούσαμε την τουρκία, όχι μόνο ως γειτονική αλλά και φιλική χώρα. Δεν γνωρίζω ποιος χρειαζόταν αυτό το ατυχές γεγονός, οπωσδήποτε όχι εμείς», είπε χαρακτηριστικά ο Πούτιν.
 
Όπως επισημαίνει σχόλιο του Paul TaylorστοReutersη ανάμειξη της Ρωσίας στην συριακή κρίση, έγινε «για να σπάσει την πολιτική απομονωτισμού της Ρωσίας και να καταστεί απαραίτητο κράτος στην διεθνή σκηνή».
 
  Μόνο που το γεωπολιτικό πόκερ, έχει σκληρύνει μετά την τουρκική προκλητική ενέργεια της κατάρριψης του ρωσικού αεροσκάφους.
 
  Η τουρκική ενέργεια κρίνεται ως απόπειρα να σπάσει τα κέρδη που σημείωνε η πολιτική Πούτιν, με την συμμετοχή του στη μάχη εναντίον των τζιχαντιστών του Χαλιφάτου, μετά την απομόνωσή του από τη Δύση λόγω των γεγονότων στην Ουκρανία.
 
Παρά τις εκκλήσεις τόσο από τις ΗΠΑ, όσο το ΝΑΤΟ αλλά και μεμονωμένων ηγετών για περισυλλογή, όσα συμβαίνουν στη Συρία, με την υπερσυγκέντρωση τόσο πολλών στρατιωτικών δυνάμεων με πρόφαση τη μάχη εναντίον της τρομοκρατίας, καθιστά επικίνδυνο πεδίο αναμέτρησης. Ιδιαίτερα με τις αεροπορικές δυνάμεις από Τουρκία, ΗΠΑ, Ρωσία, αλλά και τόσων άλλων χωρών να συνωστίζονται στον μικρό εναέριο συριακό χώρο.
 
  Όπως είναι τοις πάσι γνωστό, Αγκυρα και Μόσχα είχαν τα τελευταία χρόνια αναπτύξει ιδιαίτερα στενές σχέσεις, με όγκο εμπορικών συναλλαγών που ξεπερνούσε τα $35  δισεκατομμύρια με προοπτική να φτάσουν τα $100 δισεκατομμύρια ως το 2020.  Κάτι που δυσαρεστούσε  την Ουάσιγκτον. Και μπορεί να ενταχθεί η με κυβερνητική εντολή κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού, ως προσπάθεια βελτίωσης των τουρκο-αμερικανικών σχέσεων που δοκιμάζονται τον τελευταίο καιρό.
 
Μετά την ματαίωση του ταξιδιού του Ρώου υπουργού Εξωτερικών Λαβρόφ, που επρόκειτο να γίνει σήμερα, δεν αναμένεται να πραγματοποιηθεί και η σχεδιαζόμενη επίσκεψη Ερντογάν στη Μόσχα σε ανταπόδοση του πρόσφατου ταξιδιού Πούτιν στην Τουρκία, τουλάχιστον στο επόμενο διάστημα.
 
 Παιχνίδι εντυπώσεων αλλά με άγνωστο αποτέλεσμα
 
  Σε επικίνδυνο  παιχνίδι εντυπώσεων εξελίσσεται η ρωσοτουρκική κρίση με αφορμή την χτεσινή κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού Su-24  στα σύνορα Τουρκίας – Συρίας.
 
  Αλλά το παράξενο επικοινωνιακό παιχνίδι με τις δηλώσεις σε επίπεδο αρχηγών κρατών και άλλων κυβερνητικών παραγόντων, δημιουργεί ατμόσφαιρα επικίνδυνης έντασης των διαφόρων κρατών που έχουν εμπλακεί στον τετράχρονο πόλεμο στη Συρία, με οποιαδήποτε πρόφαση, να βρεθούν τελικά στη δίνη ενός μεταξύ τους πολέμου.
Αλλά ο κίνδυνος δεν είναι να γίνει πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, όσο το πλέον επικίνδυνο ενδεχόμενο πολέμου ΗΠΑ (και ΝΑΤΟ) εναντίον της Ρωσίας.
 
 Η κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού από τουρκικά πυρά, (απροειδοποίητα όπως δήλωσε ο ένας από τους δύο χειριστές του που τελικά διασώθηκε), αποτελεί προσπάθεια να τεθεί ενώπιον δύσκολων αποφάσεων ο πρόεδρος της Ρωσίας .
  Κάτι έπρεπε να γίνει με την επιτυχή και άμεση ανάμειξη ρωσικών δυνάμεων στη Συρία.
 
  Ιδιαίτερα επειδή έπληξε και δυνάμεις που υποστηρίζονταν ως τώρα από μια περίεργη συμμαχία ΝΑΤΟϊκών και άλλων δυτικών  δυνάμεων μαζί με κράτη του κόλπου που συμμετείχαν ενισχύοντας μισθοφορικές ισλαμικές ομάδες για την ανατροπή του Άσαντ, η κάθε μία για δικό της γεωπολιτικό ενδιαφέρον.
 
  Η Τουρκία για παράδειγμα, έχοντας εδαφικές βλέψεις σε εδάφη που ανήκαν κάποτε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (πάγιο όνειρο της Άγκυρας) θέλει την ανατροπή του Άσαντ, αλλά ταυτόχρονα πλήττει και βάσεις των Κούρδων αυτονομιστών ανταρτών στο συριακό έδαφος, με την πρόφαση ότι –άμα λάχει- βομβαρδίζουμε και τζιχαντιστές του Χαλιφάτου.
 
 Από τις ρωσικές επιχειρήσεις στα τουρκο-συριακά σύνορα, ενοχλήθηκε περισσότερο η Άγκυρα, επειδή οι ρωσικοί βομβαρδισμοί έπληξαν και Τουρκομάνους -που εξοπλίζονται από την Τουρκία να πολεμούν τις κυβερνητικές δυνάμεις της Συρίας.
 
Η ρωσική άποψη
Ударпосозданиюкоалиции
 
 «Οι τουρκικές αρχές προσπαθούν να προκαλέσουν την Ρωσία σε απερίσκεπτες πράξεις» γράφει ο Maxim Yusin, στην οικονομική εφημερίδα  Kommersant.
  Επισημαίνοντας ότι η τουρκική αντίδραση οφείλεται στο ότι οι Σουνίτες τζιχαντιστές κάθε άλλο παρά εχθροί είναι γιαυτό και  η Τουρκία επιδιώκει να αποτύχει η ρωσική επιχείρηση στην Συρία.   Υπενθυμίζει ακόμη πως η τουρκική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι  οι πραγματικοί εχθροί της είναι οι αυτονομιστές του ΡΚΚ.
 
 Το κυριότερο πλήγμα που φαίνεται να δέχεται η Τουρκία, από την ένταση που δημιούργησε στις σχέσεις της με τη Μόσχα, είναι η δυσκολία πλέον να επαναληφθούν οι διαπραγματεύσεις για το νέο αγωγό φυσικού αερίου με την ονομασία Turkish Stream, με τον οποίο θα έφτανε το ρωσικό φυσικό αέριο ως τα σύνορα με την Ελλάδα κι από εκεί με κατεύθυνση την υπόλοιπη Ευρώπη.
 
Σύμφωνα με τον Vladimir Avatkov, καθηγητή στο Κρατικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας με ειδικότητα τα τουρκικά θέματα, «η κατάρριψη του ρωσικού τζετ δυσκολεύει την επανάληψη των συνομιλιών για τον ρωσο-τουρκικό αγωγό-κάτι που δείχνει έλλειψη οραματισμού από τους Τούρκους ηγέτες».
 
  Και ο Ρώσος καθηγητής σε δηλώσεις του στην ιστοσελίδα RBTH υποστηρίζει πως «η Άγκυρα δεν κατάλαβε πως ένα τόσο μεγάλης στρατηγικής σημασίας πρόγραμμα θα έδινε στην Τουρκία το δικαίωμα να διαχειρίζεται την βαλβίδα φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, με όλα τα πλεονεκτήματα της θέσης αυτής».

Να συνεχιστεί ο διάλογος ΝΑΤΟ-Ρωσίας προτείνουν Γερμανοί 

  Ο φόβος κλιμάκωσης των εντάσεων μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας -με αφορμή την κατάρριψη ρωσικού μαχητικού από την Τουρκία- με επιπτώσεις στις προσπάθειες εξολόθρευσης του ισλαμιστικού κινδύνου είναι ορατός στους διεθνείς αναλυτές.


  
 Ο Βόλφγκανγκ Ίσινγκερ, επικεφαλής της Διάσκεψης Ασφάλειας του Μονάχου, δήλωσε ότι ένα παρόμοιο συμβάν ήταν ζήτημα χρόνου να συμβεί, δεδομένου ότι συντονισμός των αεροπορικών επιθέσεων δεν υπήρχε.
 
  Σε συνέντευξη του στη Γερμανική Ραδιοφωνία υποστηρίζει ότι το βασικό πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει μια πολιτική, στρατιωτική και ανθρωπιστική στρατηγική.
 
  «Ο πρόεδρος Ολάντ συμμαχεί με τη Ρωσία, τουλάχιστον λεκτικά, και το ίδιο κάνει και ο πρόεδρος Ομπάμα», υποστηρίζει ο Ίσινγκερ.
 
  «Η Τουρκία κάνει ένα είδος μικροπολέμου κατά της Ρωσίας όντας παράλληλα Νατοϊκή χώρα. Κυριαρχεί το απόλυτο χάος. (...) Το σημαντικό είναι να ομονοήσουμε με όλη μας τη δύναμη, έτσι ώστε οι διαπραγματεύσεις της Βιέννης για τη Συρία, που ξεκίνησαν ενθαρρυντικά, να μετατραπούν σε μια διαρκή διάσκεψη αποφυγής διενέξεων και ειρήνευσης».
 
  Ο γερμανός πολιτικός, που διετέλεσε υφυπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας και πρέσβης της χώρας στις ΗΠΑ, υποστηρίζει ότι η διεθνής κοινότητα χρειάζεται τη συνεργασία της Ρωσίας για την επίλυση των παγκοσμίων κρίσεων, όπως έδειξε το σχήμα για την επίλυση του ουκρανικού, στο οποίο συμμετέχει η Μόσχα, αλλά και η συμφωνία για το πυρηνικό οπλοστάσιο της Τεχεράνης. Και τάσσεται υπέρ του «ξεπαγώματος» του Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ρωσίας.