ΠΕΡΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΣΑΦΕΙΑΣ

της Μαριάννας Τζιαντζή

Πόσων χρονών είστε, κυρία μου;» «Εσείς πόσο με κάνετε;» Ο διάλογος αυτός ήταν κάποτε πολύ συνηθισμένος στα ευθυμογραφήματα και τις θεατρικές ή κινηματογραφικές κωμωδίες. Η πραγματική ηλικία μιας ενήλικης γυναίκας θεωρούνταν ταμπού και γι’ αυτό πάντα την τύλιγε μια δημιουργική ασάφεια. Επιπλέον, ο Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν μια «ευλογία» για πολλές οικογένειες του χωριού και της πόλης, καθώς πολλά ληξιαρχεία κάηκαν (στ’ αλήθεια ή στα ψέματα) από τους Γερμανούς κι έτσι το έτος γέννησης πολλών μεγαλούτσικων άγαμων θυγατέρων αναθεωρήθηκε προς τα πάνω.


Καλό πράγμα, λοιπόν, η δημιουργική ασάφεια. Γι’ αυτό και οι καφετζούδες και οι χαρτορίχτρες μιλάνε για «τέρμινα» και όχι για μέρες ή μήνες. Ακόμα καλύτερα μιλάνε για «βάθος χρόνου». Σε βάθος χρόνου θα βρούμε δουλειά, σε βάθος χρόνου θα παντρευτούμε, σε βάθος χρόνου θα ξεχρεώσουμε, σε βάθος χρόνου θα γυρίσει κι ο τροχός.

Δεν υπάρχει «μία» απάντηση: υπάρχει ένα εύρος απαντήσεων. Η «δημιουργική αμφισημία [στα κείμενα των συμφωνιών] βοηθάει το στόχο μας» λέει ο Γ. Βαρουφάκης. Αμφισημία χαρακτήριζε και κάποια πολεμικά ανακοινωθέντα της Βέρμαχτ, που δεν μιλούσαν για ταπεινωτική υποχώρηση στο ρωσικό μέτωπο αλλά για «ευθυγράμμιση του μετώπου» – και ο στόχος ήταν να μη συντριβεί το ηθικό του ναζιστικού στρατού.

Σε ένα σκετσάκι των Μόντι Πάιθον, που εκτυλίσσεται σε μια αίθουσα τοκετού, ένα μωρό έχει μόλις γεννηθεί (Το νόημα της ζωής). «Αγοράκι ή κοριτσάκι;» ρωτά με αγωνία η μητέρα. Και ο μαιευτήρας με αυστηρό ύφος της απαντά: «Είναι πολύ νωρίς για να επιβάλουμε συγκεκριμένους ρόλους στο παιδί». Αντίστοιχα, ίσως είναι νωρίς για να επιβάλουμε συγκεκριμένους χαρακτηρισμούς στη συμφωνία μας με τους δανειστές. Δεν είναι Μνημόνιο, δεν είναι Μνημονιάκι, είναι μια ανάσα, μια πνοή. Αφού υπάρχει το «ολίγον έγκυος», γιατί να μην υπάρχει το ολίγον Μνημόνιο ή η ολίγη τρόικα, η ολίγη επιτήρηση; Άλλο προεκλογική σαφήνεια των δεσμεύσεων κι άλλο μετεκλογική ασάφεια των υποσχέσεων.

Ας ξεχάσουμε τις μονοσήμαντες πραγματικότητες, τις αλήθειες που συχνά είναι οδυνηρά σαφείς. Ας αναζητήσουμε σκοπίμως «ασαφείς επιθετικούς προσδιορισμούς», όπως μας πρότειναν στις Βρυξέλλες, ώστε να ζαχαρώσουμε το χάπι, να μαλακώσει η καρδιά του άκαρδου κόσμου.