ΈΝΑ, ΕΝΑ ΤΡΙΣ ΔΟΛΑΡΙΑ ΕΧΕΙ ΣΤΟΙΧΙΣΕΙ ΤΟ ΕΜΠΑΡΓΚΟ ΣΤΗ ΚΟΥΒΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

 Κι ομως άντεξε, κι όχι μόνο άντεξε αλλά μεγαλούργησε και σε ορισμένους τομείς όπως η ιατρική!

Το «νέο κεφάλαιο» στις αμερικανο-κουβανικές σχέσεις χαιρέτισε ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ανακοινώνοντας κινήσεις στην κατεύθυνση της εξομάλυνσης των διπλωμάτων και οικονομικών σχέσεων. Ο Ομπάμα είπε ότι τα σχέδια αυτά αντιπροσωπεύουν τις «σημαντικότερες αλλαγές της αμερικανικής πολιτικής απέναντι στην Κούβα τα τελευταία 50 χρόνια» εκφράζοντας την άποψη ότι η «σκληρή πολιτική» απέναντι στην Αβάνα δεν απέδωσε και «χρειάζεται μια νέα προσέγγιση». 


Στο δικό του σχεδόν ταυτόχρονο μήνυμα ο πρόεδρος της Κούβας Ραούλ Κάστρο καλωσόρισε την κίνηση. Έκανε λόγο για επανέναρξη των διπλωματικών σχέσεων αλλά επεσήμανε ότι σημαντικότερο είναι η άρση του οικονομικού και εμπορικού εμπάργκο που έχει ταλανίσει τη χώρα εδώ κα δεκαετίες ενώ υπογράμμισε ότι η συμφωνία για επανέναρξη διπλωματικών σχέσεων δεν σημαίνει ότι έχουν υπερσκελιστεί τα βασικά θέματα που χώρισαν τις δύο χώρες όλα αυτά τα χρόνια.

Ο Ομπάμα είπε ότι έδωσε εντολή στον υπουργό Εξωτερικών Τζον Κέρι να συζητήσει τα βήματα εξομάλυνσης των σχέσεων με την κουβανική κυβέρνηση και συμπλήρωσε ότι θα συζητήσει με τα μέλη του Κογκρέσου για προώθηση σταδιακών βημάτων άρσης του εμπορικού εμπάργκο αλλά και των οικονομικών κυρώσεων που έχει επιβληθεί στο νησί εδώ και 54 χρόνια ενώ η Κούβα θα βγει από τον κατάλογο των χωρών που υποθάλπτουν την τρομοκρατία. 

Το εμπάργκο έχει στοιχίσει στην κουβανική οικονομία, με συντηρητικούς υπολογισμούς, 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια και έχει κάνει τη ζωή του κουβανικού λαού μαρτύριο σε μια σειρά από καθημερινές ανάγκες. Και στην αμερικανική οικονομία το εμπάργκο στοιχίζει περίπου 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο.

Επιπλέον των βημάτων αυτών, θα υπάρξει ενίσχυση των τηλεπικοινωνιακών συνδέσεων μεταξύ των δύο χωρών και διευκόλυνση της μετάβασης αμερικανών υπηκόων στο νησί, κάτι που μέχρι σήμερα ήταν εξαιρετικά δύσκολο λόγω των κυρώσεων και του εμπάργκο με αποτέλεσμα οι περισσότεροι αμερικανοί που επισκέπτονταν την Κούβα να το κάνουν δια μέσου Καναδά. Ταυτόχρονα, ο αμερικανός πρόεδρος επεσήμανε ότι η Αβάνα θα πρέπει να προωθήσει οικονομικές μεταρρυθμίσεις και να βελτιώσει τις επιδόσεις της στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ο Ομπάμα ευχαρίστησε τον πάπα Φραγκίσκο γιατί βοήθησε να «σπάσει ο πάγος» με την Κούβα, ασκώντας πιέσεις για να απελευθερωθεί ο Αμερικανός Άλαν Γκρος που είχε συλληφθεί από τις κουβανικές αρχές το 2009 και είχε καταδικαστεί ως κατάσκοπος. Αποκάλυψε επίσης ότι σημαντικό ρόλο έπαιξε και ο Καναδάς, αφού φιλοξένησε τις συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών οι οποίες, όπως αναφέρει το πρακτορείο Reuters, διεξάγονταν μυστικά εδώ και δεκαετίες με αρκετά σκαμπανεβάσματα.

Όπως έγινε γνωστό από αμερικανικά ΜΜΕ, εκτός από τον Γκρος η Κούβα απελευθέρωσε και έναν πληροφοριοδότη των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών που ήταν φυλακισμένος επί 20 χρόνια. Ως αντάλλαγμα, οι ΗΠΑ, κατά τα ΜΜΕ πάντα καθώς δεν υπάρχει επίσημη ανακοίνωση, δέχτηκαν να απελευθερώσουν τρεις κουβανούς που είχαν κατηγορηθεί για κατασκοπεία το 2001. 

Οι τρεις κουβανοί είναι ο 49χρονος Χεράρδο Ερνάντες, ο 56χρονος Αντόνιο Γκερέρο και ο 51χρονος Ραμόν Λαμπανίνιο. Άλλοι δύο, ο Ρενέ Γκονσάλες, 58 ετών και ο Φερνάντο Γκονσάλες, 51 ετών, είχαν ήδη αποφυλακιστεί αφού εξέτισαν τις ποινές τους. Οι αποκαλούμενοι «Πέντε της Κούβας» καταδικάστηκαν στις ΗΠΑ με την κατηγορία ότι κατασκόπευαν αντικαστρικούς εξόριστους στη Φλόριντα και παρακολουθούσαν αμερικανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Στην Κούβα θεωρούνται ήρωες επειδή κατάφεραν να διεισδύσουν σε οργανώσεις εξορίστων στη Φλόριντα σε μια περίοδο που εξτρεμιστές αντιφρονούντες έβαζαν βόμβες σε κουβανικά ξενοδοχεία.

Δριμύτατη κριτική στον πρόεδρο Ομπάμα άσκησε ο ρεπουμπλικανός πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Τζον Μπένερ, με αφορμή την ιστορική προσέγγιση Ουάσινγκτον-Αβάνας. Ο Μπένερ χαρακτήρισε την απόφαση «άλλη μία ασυλλόγιστη παραχώρηση σε μια μακρά σειρά ασυλλόγιστων παραχωρήσεων σε ένα στυγνό δικτατορικό καθεστώς».

54 χρόνια εμπάργκο

Οι σχέσεις Κούβας – ΗΠΑ ήρθαν σε ρήξη λίγους μήνες μετά την ανάληψη της εξουσίας στο νησί από τους αντάρτες υπό τον Φιντέλ Κάστρο αλλά και την εμβληματική προσωπικότητα του Τσε Γκεβάρα, τον Ιανουάριο του 1959 μετά από μία ένα τρίχρονο σκληρών συγκρούσεων με το στρατό του εκλεκτού των ΗΠΑ δικτάτορα Μπατίστα, οι οποίες συνοδεύτηκαν από μαζικές κινητοποιήσεις στην πόλη και στήριξη του αντάρτικου στις αγροτικές περιοχές του νησιού. Κατά τη διάρκεια του 1959 η κυβέρνηση Κάστρο πήρε δημοφιλή μέτρα, όπως η ανακατανομή της γης, η κρατικοποίηση οργανισμών κοινής ωφελείας και ο αδίστακτος πόλεμος κατά της διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένων του κλεισίματος της βιομηχανίας τζόγου και της εκδίωξης των Αμερικανών μαφιόζων.
 
Μέσα σε λίγους μήνες, σταδιακά η Κούβα προσέγγισε την ΕΣΣΔ και το 1960 η κουβανική ηγεσία προχώρησε σε εθνικοποίηση των αμερικανικών επιχειρήσεων χωρίς καμία αποζημίωση και έδιωξε από τη χώρα πολλούς συντηρητικούς ισχυρούς φίλους των ΗΠΑ κάτι που προκάλεσε περαιτέρω ψύχρανση των διμερών σχέσεων. Οι κουβανοί εξόριστοι έγιναν γρήγορα μια ισχυρή ομάδα λόμπι στις ΗΠΑ, ισχύ την οποία διατηρούν μέχρι σήμερα.
 
Τον Μάρτιο του 1960 οι πρώτες συμφωνίες βοήθειας υπογράφηκαν με τη Σοβιετική Ένωση.
Με φόντο τον Ψυχρό Πόλεμο, οι ΗΠΑ θεώρησαν ανεπίτρεπτη την επιρροή των Σοβιετικών στην αμερικανική ήπειρο και εγκρίθηκαν σχέδια για απομάκρυνση του Κάστρο από την εξουσία. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 επιβλήθηκε εμπορικό εμπάργκο στην Κούβα. 

Την ίδια ώρα, η αμερικανική κυβέρνηση εξουσιοδότησε σχέδια για εισβολή στην Κούβα από εξόριστους που είχαν ως βάση τη Φλόριντα με ταυτόχρονο εσωτερικό ξεσηκωμό εναντίον του Κάστρο. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η Εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων τον Απρίλιο του 1961: η εξέγερση δεν έγινε ποτέ, ενώ οι εισβολείς διώχθηκαν. Ο Κάστρο προχώρησε τον Μάη του 1961 στην ανακήρυξη της Κούβας σε σοσιαλιστική δημοκρατία.

Έκτοτε οι σχέσεις των δύο χωρών παρέμειναν από εχθρικότατες με τις ΗΠΑ να μην κρύβουν την πρόθεσή τους να εξαφανίσουν από το χάρτη τον Κάστρο εναντίον του οποίου φέρεται να έχουν σχεδιαστεί από τη CIA περίπου …638 απόπειρες δολοφονίας, εκ των οποίων δεν πέτυχε καμία. Ο Φιντέλ Κάστρο, για λόγους υγείας, παρέδωσε τα καθήκοντα του προσωρινά στον αδελφό του Ραούλ το 2006 και μονίμως το 2008, οπότε ο Ραούλ έγινε πρόεδρος.