Η υπόθεση ΕΡΤ ήταν το άλλοθι

του Νίκου Γεωργιάδη

  Ο Ευάγγελος Βενιζέλος έπεσε από την Ακρόπολη και αφού ελίχθηκε τρεις φορές πέριξ του άξονά του, προσγειώθηκε με χάρη αιλουροειδούς στα δύο του πόδια χωρίς αμυχή. Είχε μία πιθανότητα στο εκατομμύριο να διασωθεί. Είχε ακόμη λιγότερες πιθανότητες να διεκδικήσει και να κερδίσει το ρόλο του Χανς Ντίτριχ Γκένσερ στη μεσογειακή του εκδοχή. 

Δεν είχε καμία προοπτική να ανατάξει την έρημη Ιπποκράτους και να επιβάλει στους εναπομείναντες πιστούς να σηκώσουν το τηλέφωνο. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος οφείλει τα πάντα στον ελιγμό της τελευταίας στιγμής του Φώτη Κουβέλη. Ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ όχι μόνο τον διέσωσε, αλλά του πρόσφερε και προοπτική, μια που η εξουσία ως γνωστόν αποτελεί το αποτελεσματικότερο συγκολλητικό υλικό στο σύμπαν.


  O Γρηγόρης Ψαριανός ήταν αγουροξυπνημένος εκείνο το πρωινό όταν, λόγω θέσης, αναγκάστηκε να παραστεί στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας. Είχε προηγηθεί η οργίλη αντίδραση του Νίκου Μπίστη ο οποίος, όπως καταγράφει το πολιτικό ρεπορτάζ, τρεις φορές τους τελευταίους μήνες επιχείρησε να επανέλθει στο προσκήνιο, μέσω ΔΗΜΑΡ, αλλά με ισχυρό φλερτ προς το ΠΑΣΟΚ και εν πάση περιπτώσει εντός Κεντροαριστεράς. Ο Βασίλης Οικονόμου, ΠΑΣΟΚογενής αυτός, ήταν πελιδνός.

  Εκείνη τη Δευτέρα που ξέσπασε η κρίση και είχε προαναγγελθεί η σύσκεψη των τριών πολιτικών αρχηγών, η Αγίου Κωνσταντίνου έβραζε. «Τελειώσαμε με τον Σαμαρά. Εάν θέλουν ας προτείνουν άλλο πρωθυπουργό. Τον Αβραμόπουλο, τον Πικραμένο, την Ντόρα, αδιάφορο. Εμείς με τον Σαμαρά τελειώσαμε. Αλλιώς, ας πάμε για εκλογές. Το άθροισμα της ΔΗΜΑΡ με το ΠΑΣΟΚ θα είναι καλό. Άσε που μπορεί και να κατέβουμε μαζί».

  Τα λόγια αυτά δεν ανήκουν σε κανένα ταλιμπάν της ΔΗΜΑΡ, ούτε σε κανένα αριστεριστή της Αγίου Κωνσταντίνου. Το αντίθετο. Η φωνή που ακουγόταν από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής ήταν εκνευρισμένη, αλλά σταθερή. Προερχόταν από ένα άτομο που μεθόδευσε παρέα με τους άλλους την εμβάπτιση της Ανανεωτικής Αριστεράς στην κολυμβήθρα της κυβερνώσας αριστεράς. Με λίγα λόγια, η διάχυτη εντύπωση που δημιουργήθηκε είναι πως στη στενή παρέα του Φώτη Κουβέλη υπήρχε μεταστροφή. Μία μεταστροφή που δεν άλλαξε κατά τη διάρκεια των συναντήσεων των πολιτικών αρχηγών. Εκ των υστέρων μπορεί κανείς να καταλήξει με ασφάλεια στο συμπέρασμα πως στη ΔΗΜΑΡ είχαν συντελεστεί σημαντικές αλλαγές εξ αρχής.

  Η υπόθεση ΕΡΤ ΑΕ ήταν ένα θαυμάσιο πρόσχημα απαγκίστρωσης από τη θηλιά της συγκυβέρνησης και της χάραξης μιας πορείας που δυνητικά θα μπορούσε να διασφαλίσει βραδέως μία προσέγγιση στα σημεία με τη μήτρα της Αριστεράς, την Κουμουνδούρου. Τα αδιέξοδα εν όψει και του επομένου Οκτωβρίου ήταν ορατά. Ο κύκλος της συγκυβέρνησης είχε τελειώσει με το αντιρατσιστικό. Ο κύκλος της μοναχικής πορείας είχε αρχίσει. Ο κύκλος μιας δυνητικής πορείας προς την αριστερή ομπρέλα θα μπορούσε και να είναι ορατός. Οι δημοσκοπήσεις ήταν προβληματικές. Τα ποσοστά από σταθερά άρχισαν να δείχνουν την κούραση των ψηφοφόρων της ΔΗΜΑΡ. Η προοπτική της συνένωσης της Κεντροαριστεράς υπό την αιγίδα της Αγίου Κωνσταντίνου είχε βαλτώσει. Τα περιθώρια ελιγμών είχαν στενέψει. Η ΕΡΤ ΑΕ ήταν το απόλυτο άλλοθι. Ο Φώτης Κουβέλης το άδραξε, αλλά ξέχασε πως η διαφορά της Αριστεράς με τη Δεξιά εντοπίζεται στον τρόπο διαχείρισης της Αλήθειας. Και όχι μόνον της πραγματικότητας. Ξέχασε πως η ποιοτική διαφορά μεταξύ των δύο σχηματισμών είναι η αίσθηση της ιστορικής συνείδησης και όχι η εξάντληση σε τακτικισμούς.

  Η ΕΡΤ ΑΕ και οι χειρισμοί του Μαξίμου πρόσφεραν την ευκαιρία μιας έντιμης εξόδου για τη ΔΗΜΑΡ. Πρόσφερε επίσης την ευκαιρία στην ηγεσία της να απευθυνθεί με ειλικρίνεια στους ψηφοφόρους και να εξηγήσει με το νι και με το σίγμα τους λόγους που ωθούν τη ΔΗΜΑΡ εκτός κυβερνητικού συνασπισμού. Ο Φώτης Κουβέλης μπορεί και να πίστεψε τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Μπορεί και να εκτίμησε πως αν η ΔΗΜΑΡ εγκαταλείψει την κυβέρνηση, τότε και το ΠΑΣΟΚ θα ακολουθούσε. Μπορεί και να νόμιζε πως η διαχείριση της πραγματικότητας αποτελεί προνόμιο της Αγίου Κωνσταντίνου και όχι της Ιπποκράτους. Σφάλμα μέγα. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος αντέδρασε ως αστός Statesman και στα μάτια των συνεταίρων και εταίρων του εντός και εκτός των τειχών «διέσωσε την παρτίδα».

  Οι ψηφοφόροι της ΔΗΜΑΡ την επέλεξαν διότι σε μία δεδομένη στιγμή ταυτίστηκαν με την προοπτική της κυβερνώσας αριστεράς. Είτε ανήκαν στο ΠΑΣΟΚ και την ευρύτερη δημοκρατική παράταξη είτε ανήκαν στην Ανανεωτική Αριστερά της Κουμουνδούρου. Οι πρώτοι δεν έχουν και κανένα λόγο να προτιμήσουν εκ νέου τη ΔΗΜΑΡ παρά την καχυποψία τους για το ΠΑΣΟΚ του Ευάγγελου Βενιζέλου. Οι δεύτεροι δεν έχουν λόγο να το αποτολμήσουν εκ νέου από τη στιγμή που η Αγίου Κωνσταντίνου με την κίνησή της υπονόμευσε τουλάχιστον για την τρέχουσα περίοδο και τη δυναμική επανένωσης της Κεντροαριστεράς.

  Με λίγα λόγια, αν οι αριστεροί ψηφοφόροι κληθούν εκ νέου να επιλέξουν θα διάλεγαν ευκολότερα τους «Original» παρά τους αμφιλεγόμενους της Αριστεράς. Εκεί κερδίζει η Κουμουνδούρου, που ήδη αλληθωρίζει και εξετάζει με προσοχή και ατομικά τη συμπεριφορά των στελεχών της Αγίου Κωνσταντίνου.

  Πολλοί εφεξής θα κάνουν χρήση του όρου «σύνδρομο Καρατζαφέρη», όταν σχολιάζουν τα τεκταινόμενα στο κόμμα του Φώτη Κουβέλη και των συντρόφων του. Είναι άδικη και ανιστόρητη μία τέτοια προσέγγιση. Ωστόσο, η εσωστρέφεια ήταν ανέκαθεν ο σημαντικότερος κίνδυνος που παραμόνευε στα σκοτεινά σοκάκια της Αριστεράς. Η Αγίου Κωνσταντίνου παγιδεύτηκε σε αυτή τη διαδικασία. Ο Δημήτρης Χατζησωκράτης επιχείρησε ένα άλμα προς το μέλλον καταγράφοντας την άποψή του στην «Εφημερίδα των Συντακτών» προβάλλοντας το δόγμα της κατ’ επιλογήν στήριξης του κυβερνητικού προγράμματος.

  Στην ουσία η ΔΗΜΑΡ εδώ και μερικά εικοσιτετράωρα επιδιώκει να διεκδικήσει για τον εαυτό της ένα ρόλο και κυρίως να καταδείξει πως είναι ικανή και για μία αξιόπιστη ερμηνεία. Δεν είναι καθόλου αυτονόητο πως θα τα καταφέρει. Κατά τον Νίκο Μπίστη, ο Φώτης Κουβέλης κλώτσησε την καρδάρα με το γάλα χωρίς να έχει διασφαλισμένη, έστω και θεωρητικά, μία θετική αντιμετώπιση από την Κουμουνδούρου ή μία, θεωρητικά πάλι, δυναμική αναδόμησης του κεντροαριστερού τοπίου. Στην Αγίου Κωνσταντίνου, δικαίως, φοβούνται πως αν η κυβερνώσα αριστερά ήταν το εφαλτήριο, το όραμα της ενωμένης Κεντροαριστεράς ήταν ο στόχος και ο λόγος ύπαρξης της ΔΗΜΑΡ. Αν και τα δύο αυτά στοιχεία απουσιάζουν, τότε πολλοί θα αναγκαστούν να διασχίσουν με μοναχική πορεία την έρημο.