Κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο

 

Ετερόκλητες συμμαχίες και αντιπαραθέσεις άσπονδων φίλων εν ονόματι του ενεργειακού χρυσού..

 

Σε επικίνδυνη σκακιέρα γεωστρατηγικών συμφερόντων και μονοπωλιακών ανταγωνισμών εξελίσσεται η εκμετάλλευση και η μεταφορά των ενεργειακών πόρων της Ανατ. Μεσογείου

Του Παναγιώτη Θεοδωρόπουλου 

Σε επικίνδυνη σκακιέρα γεωστρατηγικών συμφερόντων και μονοπωλιακών ανταγωνισμών, 

εξελίσσεται η εκμετάλλευση και η μεταφορά των ενεργειακών πόρων της Ανατ. Μεσογείου. 

Με πρωταγωνιστές τις ΗΠΑ, ΕΕ και Ρωσία και άμεσα εμπλεκόμενες τις κυβερνήσεις Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ, Τουρκίας, Αιγύπτου και Λιβάνου, βρίσκονται σε εξέλιξη παζάρια και παρασκηνιακές διεργασίες με «μήλον τις Εριδος» τον έλεγχο για λογαριασμό μονοπωλιακών ομίλων των κερδοφόρων κοιτασμάτων φυσικού αερίου της περιοχής.

Ευρωπαίοι και Αμερικάνοι αξιωματούχοι πραγματοποιούν συναντήσεις και ταξίδια στην περιοχή, με στόχο να προωθήσουν πολιτικοστρατιωτικές και ενεργειακές συμφωνίες. 

Οι μεγαλύτεροι ενεργειακοί κολοσσοί του πλανήτη ανταγωνίζονται για τη μοιρασιά της λείας, με στόχο να εξασφαλίσουν συμβόλαια για την εξόρυξη και τη μεταφορά του φυσικού αερίου της Ανατ. Μεσογείου.


Οι κυβερνήσεις του Ισραήλ και της Τουρκίας συμμαχούν και συγκρούονται ταυτόχρονα, με παρέμβαση των ΗΠΑ, στο φόντο των σχεδιασμών για τη μεταφορά ενέργειας προς την ΕΕ. Οι εξελίξεις αυξάνουν την τουρκική επιθετικότητα και τις ιμπεριαλιστικές πιέσεις για την επιβολή ενός νέου «Σχεδίου Ανάν» στην Κύπρο. Η ελληνική κυβέρνηση συμμετέχει ενεργά στα επικίνδυνα ενεργειακά παιχνίδια, με στόχο να εξασφαλίσει μερίδιο από τα κέρδη για την ντόπια πλουτοκρατία και αναβάθμιση της θέσης της στην περιοχή.

Οι αμερικανικές «Εxxon Mobil» και «Noble», η γαλλική «Total», η Βρετανική BP, η Ολλανδική «Shell», η Ρωσική «Gazprom», έχουν ήδη εξασφαλίσει συμβόλαια και αναζητούν νέα για την εξόρυξη του φυσικού αερίου στην περιοχή. 

Οι ανταγωνισμοί μεταφέρονται ολοένα και περισσότερο στο ποιος και πώς θα μεταφέρει το φυσικό αέριο της Ανατ. Μεσογείου στην αγορά της κεντρικής Ευρώπης και της Ασίας. Σημείο καμπής των εξελίξεων θα αποτελέσει η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ στις 22 Μάη, με βασικό θέμα τα ενεργειακά. Μέχρι το Σεπτέμβρη, η Κομισιόν αναμένεται να ανακοινώσει τα έργα που θα χρηματοδοτήσει προκειμένου να ενταχθούν στο «ευρωπαϊκό δίκτυο ενέργειας».

Από την πλευρά της, η Τουρκία προσπαθεί να πείσει το Ισραήλ να μεταφερθεί από το έδαφός της μέσω αγωγών το αέριο που παράγει στο κοίτασμα «Λεβιάθαν». Κύπρος και Ισραήλ προσανατολίζονται για τη μεταφορά του αερίου από τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου είτε με την κατασκευή αγωγού που θα συνδέεται με την Ελλάδα (το έργο έχει χαρακτηριστεί δαπανηρό και τεχνικά δύσκολο), είτε με τη δημιουργία τερματικού σταθμού για υγροποιημένο αέριο (LNG) στο κυπριακό έδαφος και τη μεταφορά του με δεξαμενόπλοια προς τις αγορές της Ευρώπης και της Ασίας.

Μέχρι τα μέσα Μάη, η κυπριακή κυβέρνηση, όπως έχει δηλώσει ο Ν. Αναστασιάδης, θα ανακοινώσει επίσημα την πρόθεσή της να προχωρήσει στην κατασκευή σταθμού υγροποιημένου αερίου (LNG) στο Βασιλικό, κοντά στη Λεμεσό, όπου θα γίνεται η επεξεργασία του φυσικού αερίου που θα αντλείται από τα κυπριακά «οικόπεδα». Μάλιστα, έχει προτείνει τόσο στο Ισραήλ, όσο και στο Λίβανο, να εκμεταλλευτούν τις υποδομές που θα δημιουργηθούν εκεί, για την εξαγωγή του δικού τους φυσικού αερίου.

Αντίστοιχα σχέδια για την κατασκευή εγκαταστάσεων LNG, έχει και η Ελλάδα στη Ρεβυθούσα και την Καβάλα, μια κίνηση που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ελληνικού εφοπλιστικού κεφαλαίου που διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους στόλους δεξαμενόπλοιων μεταφοράς υγροποιημένου αερίου στον κόσμο. Σχετικές συζητήσεις στους κόλπους της ΕΕ έχουν ξεκινήσει ήδη από τις αρχές του 2012 και αναμένονται οι τελικές αποφάσεις για να προχωρήσει η χρηματοδότηση των έργων.

Η Τουρκία διεκδικεί τα σκήπτρα

Ενέργεια και Κυπριακό βρέθηκαν και στο επίκεντρο της συνάντησης του υπουργού Εξωτερικών Δ. Αβραμόπουλου με τον Αμερικάνο ομόλογό του Τζ. Κέρι την προηγούμενη Τρίτη στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο συνόδου των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ. Στο πρώτο δεκαήμερο του Μάη, τον Αμερικανό υπουργό θα συναντήσει στην Ουάσιγκτον και ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών Γ. Κασουλίδης. Τόσο οι ΗΠΑ, όσο και η ΕΕ, συνδέουν την εκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων με την προώθηση ενός νέου διχοτομικού σχεδίου για το Κυπριακό.

Στις αρχές Μάη θα επισκεφτεί το Ισραήλ ο Ν. Αναστασιάδης και στα τέλη του μήνα ο Δ. Αβραμόπουλος. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας θα επιδιώξει συνάντηση μεταξύ υπουργών των κυβερνήσεων Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ, ώστε να υπάρξει «κοινή γραμμή» στα ενεργειακά θέματα.

Στους συγκεκριμένους σχεδιασμούς μπαίνουν «σφήνα» οι επιδιώξεις της Τουρκίας, με στόχο να μη χάσει το σημαίνοντα ρόλο που έχει στη διαμετακόμιση του φυσικού αερίου. Από το έδαφος και το θαλάσσιο χώρο της Τουρκίας, έχουν δρομολογηθεί να περάσουν όλοι οι αγωγοί που μεταφέρουν φυσικό αέριο, είτε από το Αζερμπαϊτζάν, είτε από τη Ρωσία. Για την αστική τάξη της Τουρκίας η εξασφάλιση και της μεταφοράς του Ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, θα την καταστήσει κεντρικό παίχτη στους ευρύτερους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς.

Το θέμα της μεταφοράς του ισραηλινού αερίου, αλλά η γενικότερη κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, αναμένεται να τεθούν επί τάπητος στη συνάντηση του Τούρκου πρωθυπουργού Ρ. Τ. Ερντογάν με τον Αμερικάνο πρόεδρο Μπ. Ομπάμα, που έχει προγραμματιστεί για τις 16 Μάη στην Ουάσιγκτον.

Η τουρκική αστική τάξη, προκειμένου να προωθήσει τους σχεδιασμούς της, αμφισβητεί ανοιχτά τα όρια της κυπριακής ΑΟΖ. Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα στον κυπριακό Τύπο, η κυβέρνηση του Ισραήλ ενημέρωσε την κυπριακή ότι το τελευταίο διάστημα τουρκικά πολεμικά πλοία παραβιάζουν την ΑΟΖ του νησιού και κινούνται γύρω από τα οικόπεδα 5 και 6, νότια της Κύπρου, όπου έχουν εντοπιστεί κοιτάσματα αερίου. 

Η Τουρκία δεν αποδέχεται ότι τα συγκεκριμένα οικόπεδα περιλαμβάνονται στην κυπριακή ΑΟΖ, ενώ ταυτόχρονα διεκδικεί ΑΟΖ για το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου.

Παράλληλα, επιχειρεί «με κάθε τρόπο να πείσει την Αίγυπτο να ακυρώσει τη συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Κυπριακή Δημοκρατία, προκειμένου να "αποχαρακτηρισθούν" τα οικόπεδα», σύμφωνα με δημοσιεύματα στον κυπριακό Τύπο. Η κυβέρνηση της Αιγύπτου έχει ήδη κινηθεί προς αυτήν την κατεύθυνση, έχοντας καταθέσει στη Βουλή νομοσχέδιο που αμφισβητεί τη συμφωνία του 2003 για οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Κύπρο.

Στα ενεργειακά παιχνίδια, συμμετέχει και η κυβέρνηση του Λιβάνου, η οποία διαπραγματεύεται ήδη με ενεργειακούς κολοσσούς όπως είναι η «Exxon Mobil», «China National Offshor Oil Co» και «Royal Duch Shell» για την παραχώρηση των δικαιωμάτων για την εκμετάλλευση των παράκτιων αποθεμάτων φυσικού αερίου του Λιβάνου. Σύμφωνα με τους αξιωματούχους του Λιβάνου «οι τελικές συμφωνίες μπορεί να υπογραφούν ως το Μάρτιο του 2014».

Σε ό,τι αφορά τα μονοπώλια, η αμερικανική «Noble», που ήδη πραγματοποιεί γεωτρήσεις για φυσικό αέριο στις ΑΟΖ Κύπρου και Ισραήλ, στηρίζει την κατασκευή τερματικού σταθμού LNG στο Βασιλικό, με στόχο την εξαγωγή του στις αγορές της Ασίας και όχι μόνο της Ευρώπης, όπως λεγόταν έως τώρα. Η πολυεθνική παρουσίασε τα σχέδιά της σε παγκόσμιο διεθνές φόρουμ που έγινε στο Τέξας, στο οποίο συμμετείχαν μεταξύ άλλων τα μονοπώλια της «Gazprom», της «Bp» και της «Shell».
Σύμφωνα με έκθεση που έχει εκπονήσει η αμερικανική πολυεθνική, η κατασκευή δεξαμενών υγροποιημένου αερίου στην Κύπρο εξασφαλίζει «εκτός της δυνατότητας πωλήσεων στην Ευρώπη και μια εναλλακτική πηγή εφοδιασμού για τους αγοραστές στην Ασία και την Απω Ανατολή», καθώς όπως σημειώνει «το τερματικό θα βρίσκεται στη στρατηγική θέση κοντά στη διώρυγα του Σουέζ». Σύμφωνα εξάλλου με τη συγκεκριμένη έκθεση, το κόστος μεταφοράς του LNG από την Κύπρο στις κύριες αγορές της Ασίας, «θα είναι μειωμένο από δύο μέχρι τέσσερις φορές σε σχέση με άλλες περιοχές παραγωγής LNG», εξασφαλίζοντας ακόμα μεγαλύτερα κέρδη στις πολυεθνικές.

Στο επίκεντρο και ο έλεγχος των αγωγών

Ετερο πεδίο ανταγωνισμών, αποτελεί ο έλεγχος του νότιου διαδρόμου που θα τροφοδοτήσει με φυσικό αέριο τις χώρες της ΕΕ. Βασικοί παίχτες εδώ είναι από τη μια τα ρωσικά μονοπώλια και από την άλλη πολυεθνικές (ΒΡ, «Statoil, Socar»), που διαχειρίζονται το κοίτασμα «Σαχ Ντενίζ 2» στο Αζερμπαϊτζάν. Ο υπουργός Εξωτερικών Δ. Αβραμόπουλος, αύριο και μεθαύριο θα βρεθεί στο Αζερμπαϊτζάν, για να συναντηθεί με κυβερνητικούς αξιωματούχους και τους εκπροσώπους των πολυεθνικών που ελέγχουν το κοίτασμα με το αζέρικο αέριο.

Ο Δ. Αβραμόπουλος μεταβαίνει στην περιοχή έχοντας στις αποσκευές του την ψήφιση από την ελληνική Βουλή (9 Απρίλη) την τριμερή διακρατική συμφωνία Ελλάδας - Ιταλίας - Αλβανίας για την κατασκευή και λειτουργία του αγωγού TAP. Τη σύμβαση έχει εγκρίνει και το Κοινοβούλιο της Αλβανίας, ενώ θα ψηφιστεί και από την ιταλική Βουλή, μετά το σχηματισμό κυβέρνησης.

Υπενθυμίζεται ότι τον Ιούνη, η κοινοπραξία των μονοπωλιακών ομίλων που εκμεταλλεύονται το κοίτασμα «Σαχ Ντενίζ 2» στο Αζερμπαϊτζάν, θα αποφασίσει για το ποιος αγωγός θα μεταφέρει το φυσικό αέριο στην κεντρική Ευρώπη. «Αντίπαλο δέος» στον αγωγό ΤΑΡ, είναι ο «West Nabucco», που δεν περνάει από την Ελλάδα, αφού ακολουθεί τη διαδρομή Αζερμπαϊτζάν - Τουρκία - Βουλγαρία - Ρουμανία - Ουγγαρία - Αυστρία. Η κατασκευή τόσο του ΤΑΡ, όσο και του «West Nabucco», προωθείται και στηρίζεται από ΗΠΑ και ΕΕ, προκειμένου να ελέγξουν το νότιο ενεργειακό διάδρομο της Ευρώπης και να αποκλείσουν τα ρωσικά μονοπώλια, που σχεδιάζουν τον αγωγό «South Stream».

Η ΕΕ αναμένεται να ανακοινώσει το επόμενο διάστημα ποια από τα παραπάνω έργα θα χρηματοδοτήσει, ενώ οι Ρώσοι σε μια προσπάθεια να μη μείνουν έξω από την αγορά, συμπεριέλαβαν στις χώρες διέλευσης του αγωγού «South Stream» τη Σερβία, ως εναλλακτική δίοδο στην περίπτωση που δεν προχωρήσει η διέλευσή του από την Ελλάδα. Στα σχέδια των Ρώσων, καθοριστικό ρόλο θα παίξει η ιδιωτικοποίηση των ΔΕΠΑ - ΔΕΣΦΑ (ο διαγωνισμός πήρε παράταση μέχρι τις 10 Μάη) για την εξαγορά των οποίων έχουν καταθέσει προσφορές.
Ριζοσπάστης