ΙΣΠΑΝΙΑ: Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΞΟΔΟΣ

Στους δρόμους του παγωμένου βορρά κοιμούνται οι μετανάστες του Νότου..

Τους αποκαλούν "πρόσφυγες του ευρώ". Μετά το 2008, τουλάχιστον 300.000 Ισπανοί έχουν εγκαταλείψει τη χώρα τους αναζητώντας δουλειά στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στον ευρωπαϊκό Βορρά. 

Σύμφωνα μάλιστα με την ισπανική στατιστική υπηρεσία, το ποσοστό αυξάνεται σταθερά κάθε χρόνο με αποτέλεσμα, για πρώτη φορά στη νεότερη ιστορία της Ισπανίας, το ρεύμα μετανάστευσης προς το εξωτερικό να ξεπερνά εκείνο προς τη χώρα.


Ο 44χρονος ηλεκτρονικός Φρανσίσκο Σαμόρα από τη Μούρθια είχε για χρόνια μια σταθερή δουλειά με μισθό που ξεπερνούσε τα 3.000 ευρώ. Αυτό όμως ήταν πριν από τρία χρόνια.
Ύστερα από εκατοντάδες αποτυχημένες προσπάθειες, ο Σαμόρα έκρινε πως ήταν αδύνατο να βρει δουλειά σε μια χώρα όπου το επίπεδο της ανεργίας σπάει κάθε τρίμηνο το προηγούμενο ρεκόρ.



Όπως και χιλιάδες άλλοι Ισπανοί άνεργοι, ο Σαμόρα επένδυσε τις ελπίδες του για μια νέα αρχή σε μια από τις πλούσιες χώρες της Ευρώπης. Αποφάσισε τον προορισμό του όταν παρακολούθησε μια από τις τηλεοπτικές εκπομπές ("Οι Ισπανοί στον κόσμο") που ανοιχτά πια προπαγανδίζουν την ιδέα της μετανάστευσης στο εξωτερικό στην ισπανική νεολαία. "Έδειχνε έναν Ισπανό που ζούσε στη Νορβηγία, πληρωνόταν καλά και φαινόταν ευτυχισμένος. Τότε πείστηκα ότι έπρεπε να πάω κι εγώ εκεί" δηλώνει σήμερα.


Για τον ίδιο, όμως, όπως και για πολλούς από τους Ισπανούς που μετανάστευσαν στις χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά, η προπαγανδιστική εικόνα κατέρρευσε πολύ σύντομα. "Χωρίς να κατέχουν τα απαιτούμενα προσόντα ή να γνωρίζουν ξένες γλώσσες, βρήκαν μπροστά τους κλειστές πόρτες. Οι αρχές δεν θέλουν να κάνουν τίποτε γι' αυτούς. Μερικοί έχουν ξοδέψει όλες τους τις οικονομίες και επιβιώνουν μετά βίας, ενώ ορισμένοι κοιμούνται στους δρόμους" αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ της "Ελ Παΐς".


Το "Ίδρυμα Ρομπέν των Δασών" βρίσκεται στο κέντρο του Μπέργκεν. Ο ξενώνας άνοιξε το 2003 με στόχο "να παρέχει στέγη στις φτωχότερες οικογένειες της Νορβηγίας" εξηγεί η διευθύντρια, Βέντσε Μπερκ Χούσεμπο. Όμως η γλώσσα που ακούγεται πια περισσότερο στους κοιτώνες του ιδρύματος είναι τα ισπανικά.


"Στην αρχή ήταν Νορβηγοί, Πολωνοί, οικογένειες πολιτικών προσφύγων. Όμως τον Μάρτιο, οι Ισπανοί άρχισαν να καταφτάνουν" σημειώνει η Χούσεμπο. "Από τότε έχουμε φιλοξενήσει περισσότερους από 250. Πρώτα ήταν άνδρες κάθε ηλικίας και στη συνέχεια γυναίκες γύρω στα 30. Έπειτα γονείς με τα παιδιά τους. Οι περισσότεροι δεν βρίσκουν δουλειά καθώς δεν μιλούν νορβηγικά ούτε αγγλικά".


Οι υψηλοί μισθοί, το χαμηλό ποσοστό ανεργίας (3%) και οι αξιοζήλευτες κοινωνικές παροχές έχουν καταστήσει εδώ και δεκαετίες τη Νορβηγία πόλο έλξης για τους μετανάστες. Ωστόσο τους τελευταίους μήνες είναι μια νέα γενιά μεταναστών εκείνη που φτάνει στη χώρα, μια γενιά κυνηγημένη από τη χρόνια ανεργία και τις περικοπές μισθών. Ο νορβηγικός Τύπος τούς έχει ονομάσει "πρόσφυγες του ευρώ".


Με το που φτάνουν στη χώρα, οι Ισπανοί νέοι βρίσκονται μπροστά σε ένα αόρατο τείχος, που, σύμφωνα με την "Ελ Παΐς", αποτελείται από τρία στοιχεία: το πολικό ψύχος, τη γλώσσα και την ακρίβεια. Για να νοικιάσουν ακόμη και ένα μικρό δωμάτιο, οι νεοφερμένοι χρειάζονται 600 ευρώ τον μήνα, ενώ ακόμη και ένα μικρό κουτί γάλα κοστίζει δύο ευρώ.


Όλα αυτά δεν αναδεικνύονταν βέβαια στα τρία επεισόδια που η σειρά "Ισπανοί στον κόσμο" αφιέρωσε στη Νορβηγία. Οι εκπομπές αυτές, τις οποίες παρακολούθησαν από 2,8 έως 3,5 εκατομμύρια τηλεθεατές, έπεισαν πολλούς Ισπανούς για το λαμπρό μέλλον που τους περίμενε στη Σκανδιναβία, με αποτέλεσμα ο αριθμός των μεταναστών προς τη χώρα πολύ σύντομα να τριπλασιαστεί.


Αν και δεν αποτελεί μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Νορβηγία έχει ενταχθεί στη Συμφωνία Σένγκεν εξασφαλίζοντας έτσι ελεύθερη πρόσβαση στους υπηκόους των κρατών - μελών της Ε.Ε. Η χώρα δεν έχει όμως ούτε την υποδομή ούτε τη διάθεση να βοηθήσει εκείνους που φτάνουν χωρίς χρήματα στην τσέπη. Το έργο αυτό ανατίθεται σε φιλανθρωπικές οργανώσεις όπως η Κάριτας ή ο Στρατός της Σωτηρίας.


Οι Ισπανοί νέοι δεν μεταναστεύουν όμως μόνο προς τον Βορρά αλλά και προς τη Δύση και ιδίως τις ισπανόφωνες χώρες της Νότιας Αμερικής που μέχρι σήμερα έχουν μείνει σχετικά ανέγγιχτες από την οικονομική κρίση. Σύμφωνα με τις σχετικές έρευνες, οι επαγγελματίες με τη μεγαλύτερη ζήτηση στην περιοχή είναι οι μηχανικοί, οι αρχιτέκτονες και οι γιατροί.


Η έξαρση του μεταναστευτικού φαινομένου έχει αποτέλεσμα τη μείωση του πληθυσμού της χώρας αφού για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια το ρεύμα εξόδου ξεπερνά το ρεύμα εισόδου. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Ινστιτούτου Στατιστικής (INE), 507.740 άνθρωποι -κυρίως ξένοι- εγκατέλειψαν την Ισπανία πέρσι ενώ υπήρξαν 457.650 νέες αφίξεις. Ανάμεσα στο 2004 και το 2007, περίπου 600.000 μετανάστες έφταναν κάθε χρόνο στην Ισπανία, αλλά σήμερα ο αριθμός αυτός έχει μειωθεί και ξεπεραστεί από το ρεύμα εξόδου.