Ο Έρικ Χομσπάουμ για την καπιταλιστική κρίση

Κι όμως το τέρας της πολιτικοοικονομικής φιλοσοφίας, ο Μαρξ, το προέβλεψε..

Το τελευταίο του βιβλίο «Πώς να αλλάξουμε τον κόσμο» διαπερνά το αδιάλειπτος πάθος του για την πολιτική, καθώς - παρ’ ότι ιστορικός - η επαναστατική πρακτική συνεχίζει να απασχολεί τον μαρξιστή Χομπσμπάουμ, παρά τα ενενήντα και κάτι χρόνια του.


Γεννημένος λίγους μήνες πριν από την Οκτωβρι­ανή Επανάσταση το 1917, ήταν μέλος του Κομμου­νιστικού Κόμματος Βρετανίας για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.


Κατά το επαναστατικό 2011 διαπιστώνει ότι η παραδοσιακή ευρωπαϊκή Αριστερά, στην οποία εντάσσει τον εαυτό του και ως επίδοξο εκσυγχρο­νιστή, μπήκε στο περιθώριο από τις μαζικές δια­δηλώσεις και καταλήψεις.


«Η παραδοσιακή Αριστερά ήταν συνδεδεμένη με έναν τύπο κοινωνίας που δεν υπάρχει πια ή τεί­νει να εκλείψει. Πίστευε ευρέως στο μαζικό εργα­τικό κίνημα ως τον φορέα του μέλλοντος. Αφού έχουμε αποβιομηχανοποιηθεί, αυτό δεν είναι πια δυνατό».



Οι νέοι «επαναστατικοί φορείς» είναι για τον Χομπσμπάουμ η σύγχρονη μεσαία τάξη και το ορ­μητικό κομμάτι των φοιτητών. Με δημογραφικούς όρους, αυτά τα τμήματα της κοινωνίας μπορούν να παίξουν πιο επιδραστικό ρόλο σε χώρες εκτός Ευ­ρώπης.


Παρόλο που η ανάλυση του Χομπσμπάουμ έχει μετατοπιστεί από το μοντέλο του Μαρξ και του μαρξισμού, που ανάγει την εργατική τάξη ως φο­ρέα της επαναστατικής αλλαγής, ο ιστορικός επι­μένει να διατηρεί τον μαρξισμό στην ατζέντα.


Στην παρουσίαση του βιβλίου του, που πραγμα­τοποιήθηκε στην Ελλάδα στις 20 Δεκεμβρίου, δι­αβάστηκε μήνυμά του, το οποίο ανέφερε μεταξύ άλλων: Το βιβλίο εκδίδεται σε «μια ιστορική στιγ­μή κατά την οποία η μεγαλύτερη κρίση μετά τη δε­καετία του 1930 στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύ­στημα αποδεικνύει, για άλλη μια φορά, τη σπου­δαιότητα της ανάλυσης του καπιταλισμού από τον σημαντικότερο επικριτή του», δηλαδή τον Μαρξ και τον μαρξισμό.


«…Το 2000 είχε ήδη γίνει σαφές ότι ο κό­σμος της παγκοσμιοποίησης στον οποίο ζούσα­με, έμοιαζε πολύ με αυτόν που προέβλεψε ο Μαρξ στο “Κομμουνιστικό Μανιφέστο” (σ.σ.: το 1848), και το 2008 με τη φράση του πρωτοσέλιδου των “Financial Times”, “Ο καπιταλισμός σε αναταραχή”».


Αναφερόμενος στην Ελλάδα, που πλήττεται από την οικονομική κρίση, προέτρεψε να διατηρηθεί ο μαρξισμός στην ατζέντα και ευχήθηκε τελικά η χώρα να βγει από την περίοδο βαθιάς κρίσης που διανύει.